Quốc văn trích diễm

Quốc văn trích diễm (1930)
của Dương Quảng Hàm

chủ đề liên quan: Sách giáo khoa.

Sách giáo khoa dùng trong chương trình Việt văn ở các trường Sư phạm và Pháp-Việt Cao đẳng tiểu học, xuất bản lần đầu tiên năm 1925, tái bản lần thứ tư năm 1930.

RESERVE

艶摘文國

QUỐC-VĂN TRÍCH-DIỄM
Cao-đẳng Tiểu-học đọc-bản

TEXTES CHOISIS D’EXPLICATION ANNAMITE

A L’USAGE DES ÉLÈVES
DES
ÉCOLES NORMALES ET PRIMAIRES SUPÉRIEURES FRANCO-ANNAMITES
par
DƯƠNG-QUẢNG-HÀM
Professeur au Lycée du Protectorat

Ouvrage adopté par la Commission des Manuels scolaires pour les Ecoles franco-indigènes de l’Indochine

4^e ÉDITION

HANOI
— 1930 —

Prix: 0$85

艶摘文國

本讀學小等高

QUỐC-VĂN TRÍCH-DIỄM

Cao-đẳng Tiểu-học đọc bản

DƯƠNG-QUẢNG-HÀM
Giáo-học trường Bảo-hộ
soạn

HÀ-NỘI
IN TẠI NHÀ IN LÊ-VĂN-TÂN
1930

In lần thứ tư

Soạn-giả giữ bản quyền

MỤC LỤC

(Table des Matières)

Trang
Préface (Tựa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .		III
Nouveaux programmes officiels de langue annamite dans les Ecoles Normales et primaires supérieures franco-indigènes (Extraits) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .		V
Chương-trình Việt-văn ở các trường Sư-phạm và Pháp-Việt Cao-đẳng tiểu-học (trích lục) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .		VI
Plan de l’ouvrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .		VII
Biên tập đại-ý . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .		VIII
HÁN VIỆT VĂN BIỂU (Tableau d’histoire littéraire)
§ 1	— Hán văn (La littérature sino-annamite) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	X
I	Thời kỳ thứ nhất: Bắc-thuộc, Ngô, Đinh, Lê, Lý sơ (1^re période) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
II	Thời kỳ thứ nhì: Lý, Trần (2^e période) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
III	Thời kỳ thứ ba: Hậu Lê, Nguyễn (3^e période) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	XII
§ 2	— Quốc văn (La littérature proprement annamite) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	XV
I	Phôi-thai thời-đại (Période de formation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
II	Phát-đạt thời-đại (Période de développement) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	XVI
III	Toàn-thịnh thời-đại (Période de prospérité) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	XVII
IV	Cận-kim thời-đại (Période contemporaine) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
a)	Hồi thứ nhất: chữ quốc-ngữ phổ-cập trong dân-gian (1^re phase: diffusion du quốc-ngữ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	XVIII
b)	Hồi thứ nhì: nền quốc-văn mới đương thành lập (2^e phase: la nouvelle littérature en formation) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
I. THƠ (Poésies)
Phép tắc về lối thơ (Règles relative à la poésie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .		1
	LÊ THÁNH-TÔN (tiểu truyện) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	7
1.	Dệt vải . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
2.	Người bồ nhìn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
	NGUYỄN-BỈNH-KHIÊM (tiểu truyện) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	8
3.	Cảm hứng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	9
4.	Thơ nhàn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	10
5.	Thói đời . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
	HỒ-XUÂN-HƯƠNG (tiểu truyện) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	10
6.	Qua đèo Ba-dội . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	11
7.	Cảnh đền Trấn-võ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
8.	Đời người thấm thoắt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	12
9.	Bánh trôi nước . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
	NGUYỄN-CÔNG-TRỨ (tiểu truyện) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	13
10-13.	Than nghèo (4 bài) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
	DỰC-TÔN (tiểu truyện) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	15
14.	Khóc Bằng-phi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
	BÀ HUYỆN THANH-QUAN (tiểu truyện) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	16
15.	*^[1] Qua Đèo Ngang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
16.	Thăng-Long thành hoài cổ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	18
17.	Trời hôm nhớ nhà . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	19
18.	Cảnh thu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
	NGUYỄN-KHUYẾN (tiểu truyện) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	20
19.	Thu điếu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
20.	Thu ẩm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
21.	Thu vịnh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	21
22.	Ông phỗng đá . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
23.	Chợ trời Chùa Thầy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
24.	Bạn đến chơi nhà . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
25.	Chung thân Thúy-Kiều . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	22
	TRẦN-TẾ-XƯƠNG (tiểu truyện) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
26.	Chúc tết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
27-28.	Hỏng thi (2 bài) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	23
29.	Dại, khôn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	24
30.	Tát nước . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
	CHU-MẠNH-TRINH (tiểu truyện) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	25
31.	Kiều đi thanh-minh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
32.	Kiều bán mình chuộc cha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	26
33.	Kiều tự tận, Tú-Bà dỗ Kiều . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
34.	Từ-Hải ra hàng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
	HOÀNG-CAO-KHẢI (tiểu truyện) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	27
35.	Trưng-vương (vịnh Nam-sử) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
36.	Tô-hiến-Thành (d•) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	28
37.	Nường Mị-Ê (d•) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	29
38.	Huyền-Trân công-chúa (d•) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	30
	DƯƠNG-BÁ-TRẠC
39.	Vịnh hai bà Trưng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	31
40.	Vịnh Triệu-Ẩu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	32
41.	Vịnh bà Phan-thị-Thuấn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	33
42.	Vịnh ông Nguyễn-văn-Quyên . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
43.	Vịnh bà Nguyễn-thị-Kim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	34
	HỢP THÁI
44.	Bán than (Trần-khánh-Dư (?)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	35
45.	Tự trách mình (Lê-quí-đôn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
46.	Qua cửa Ngũ-môn (Phạm-Thấu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	36
47.	Tràng pháo (Nguyễn-hữu-Trỉnh) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	37
48.	Thơ lấy vần « khoai » (Tuy-Lý vương) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
49.	Đĩ già đi tu (Tôn-thọ-Tường) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	38
50.	Giã vợ nhà đi làm quan (Phan-thanh-Giản) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	39
51.	Vịnh Kiều (Phạm-quí-Thích) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
52.	Núi Ngũ-hành (Bà bang Nhãn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	40
53.	Đĩ đi tu (Hoàng-mẫn-Đạt) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
54.	Ngũ thập ngũ tự thọ (Dương-Khuê) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	41
II. HÁT NÓI (Chansons)
	Phép tắc về lối hát nói (Règles relatives à la chanson) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	42
55.	Ông phỗng đá (Nguyễn-Khuyến) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	43
56.	* Bài họa lại bài trước (Phan-văn-Ái) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	44
57.	Cuộc phong trần (Cao-bá-Quát) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	45
58.	Đời người thấm thoắt (d•) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	46
59.	Công danh (Nguyễn-công-Trứ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	47
60.	Thoát vòng danh lợi (d•) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	48
61.	Cuộc công danh (Vô danh thị) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	49
62.	Liệt-nữ Nguyễn-thị-Kim (d•) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	50
63.	Liệt-nữ Phan-thị-Thuấn (d•) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	51
64.	Mùa thu đi chơi thuyền dưới trăng (d•) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	52
65.	Động Hương-Tích (Dương-Khuê) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	53
66.	Hương-sơn phong cảnh ca (Vũ-phạm-Hàm) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	54
III. TRUYỆN, NGÂM (Poèmes narratifs et lyriques)
	NGUYỄN-TRÃI (tiểu truyện): Gia-huấn ca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	60
67.	Dạy con ở cho có đức . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	61
68.	Bổn phận con gái . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	62
69.	Vợ khuyên chồng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	64
	ÔN-NHƯ-HẦU (tiểu truyện): Cung oán ngâm khúc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	65
70.	Cuộc đời khổ sở . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	66
71.	Cảnh khổ ở trong cung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	68
	NGUYỄN-THỊ-ĐIỂM (tiểu truyện): Chinh-phụ ngâm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	70
72.	Lúc ly biệt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	71
73.	Nhớ mong . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	73
74.	Buồn rầu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	74
	NGUYỄN-DU (tiểu truyện): Truyện Thúy-Kiều . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	75
75.	* Tài sắc hai chị em Thúy-Kiều . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	77
76.	Kiều đi chơi thanh-minh gặp mả Đạm-Tiên . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	80
77.	Kiều gẩy đàn cho Kim-Trọng nghe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	83
78.	Kiều nặng tình Kim-Trọng dặn em thay lời . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	85
79.	Kiều ở lầu Ngưng-Bích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	87
80.	Hoạn-Thư ghen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	89
81.	Kiều bị Khuyển, Ưng bắt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	92
82.	Thúc-Sinh gặp Kiều ở nhà Hoạn-Thư . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	93
83.	Hoạn-Thư đối đáp gỡ tội . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	94
84.	Tin tức Thúy-Kiều từ khi vào tay Tú-Bà đến khi gặp Từ-Hải . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	96
85.	Lúc tái hợp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	98
	NGUYỄN-HUY-TỰ và NGUYỄN-THIỆN: Hoa-tiên truyện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	100
86.	Hai bên thề nguyền cùng nhau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	101
87.	Hai bên lại gặp nhau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	103
88.	Ngọc-Khanh thủ tiết . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	105
	NGUYỄN-ĐÌNH-CHIỂU (tiểu truyện): Lục-vân-Tiên . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	107
89.	Thương ghét về việc đời . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	108
90.	Nguyệt-Nga trẫm mình . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	110
	VÔ DANH: Quan-âm Thị-Kính truyện . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	112
91.	Bà Thị-Kính xuất gia đi tu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	113
92.	Bà Thị-Kính nuôi con Thị-Mầu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	115
	LÝ-VĂN-PHỨC (tiểu truyện): Nhị thập tứ hiếu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	116
93.	Thầy Mẫn-tử . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	117
	QUỐC-SỬ QUÁN: Đại-Nam quốc-sử diễn-ca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	118
94.	Đánh giặc Mông-cổ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
95.	Lê Thái-tổ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	121
IV. PHÚ, VĂN-TẾ (Prose rythmée-Oraisons funèbres)
	Phép tắc về lối phú (Règles relatives à la prose rythmée) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	122
96.	Bài phú hỏng thi (Trần-tế-Xương) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	124
97.	Bài phú cờ bạc (Phạm-quang-Sán) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	126
98.	Văn-tế Vũ-Tính và Ngô-tòng-Chu (Đặng-đức-Siêu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	129
99.	Văn-tế trận vong tướng sĩ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	132
V. BÀI TUỒNG (Théâtre)
100.	Thành Bình-định cùng nhau ba tử-tiết (Hoàng-cao-Khải) (Tượng kỳ khí xa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	138
VI. KINH-NGHĨA (Amplification littéraire)
101.	Mẹ khuyên con lúc về nhà chồng (Lê-quý-Đôn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	143
VII. VĂN-SÁCH (Dissertation sous forme de questionnaire)
102.	Lấy chồng cho đáng tấm chồng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	148
VIII. TỨ-LỤC (Genre dit “quatre-six”)
103.	Chiếu khuyên thần dân về lúc đầu năm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	151
IX. ĐỐI-LIÊN (Inscriptions parallèles)
104.	Trích lục mấy câu đối cổ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	154
X. VĂN XUÔI CỔ (Prose sino-annamite)
105.	Bài hịch các tướng sĩ (Trần Hưng-Đạo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	157
106.	Bình Ngô đại cáo (Nguyễn-Trãi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	161
107.	Các bực cao sĩ nước Nam ta (Lê-quý-Đôn: Kiến văn tiểu lục) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	163
108.	Bài văn bia đền thờ ông Chu-văn-An (Nguyễn-công-Thái) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	165
109.	Bảy tình người ta (Bùi-huy-Bích: Lữ trung tạp thuyết) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	167
110.	Học thuật lúc Lê mạt (Phạm-đình-Hổ: Vũ trung tùy bút lục) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	169
111.	Bài tựa truyện Kiều (Chu-mạnh-Trinh) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	171
XI. VĂN XUÔI KIM (Prose proprement annamite)
	HOÀNG-CAO-KHẢI:
112.	Ông Nguyễn-đình-Tế (Làm con phải hiếu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	173
113.	Ông Nguyễn-văn-Danh (Làm con phải hiếu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	174
114.	Ông Nguyễn-văn-Trình (dº) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	175
	NGUYỄN-BÁ-HỌC (tiểu truyện) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	177
115.	Tự trọng (Lời khuyên học-trò) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	—
116.	Hi vọng (dº) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	178
117.	Mạo hiểm (dº) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	179
118.	Văn-chương (dº) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	181
119.	Câu chuyện một tối của người tân-hôn (đoản thiên tiểu thuyết) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	183
	PHAN-KẾ-BÍNH (tiểu truyện) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	186
120.	Luận về lý thú văn-chương (Việt Hán văn khảo) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	187
121.	Đêm trăng chơi Hồ Tây . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	190
	PHẠM-QUỲNH
122.	Quan niệm về thơ của người ta người Tàu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	192
123.	Tự bến đò Suối vào chùa Ngoài . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	195
124.	Động Hương-tích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	196
125.	Cung chiêm các tôn lăng (Mười ngày ở Huế) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	198
126.	Lăng đức Gia-Long (dº) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	199
127.	Cuộc « nam-tiến » của dân tộc ta (Một tháng ở Nam-kỳ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	201
128.	Đi tầu thủy từ Mỹ-thọ đến Long-xuyên (dº) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	204
129.	Thế nào gọi là kịch (dº) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	206
	NGUYỄN-BÁ-TRÁC
130.	Đi Hương-cảng (Hạn mạn du ký) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	208
131.	Kim-lăng điếu-cổ (dº) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	209
	NGUYỄN-KHẮC-HIẾU
132.	Đánh bạc (Khối tình) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	210
133.	Cái chứa trong bụng người (dº) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	213
	DƯƠNG-BÁ-TRẠC
134.	Danh-dự với hư-vinh (Tiếng gọi đàn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	215
135.	Các cách cạnh tranh của người mình (dº) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	217
	HỢP-THÁI
136.	Tôn chỉ lễ nhạc (Thân-trọng-Huề) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	219
137.	Sống chết mặc bay (Phạm-duy-Tốn) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	222
138.	Bụng làm dạ chịu (Trương-vĩnh-Ký: Chuyện đời xưa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	225
139.	Quân tử khả khi dĩ kỳ phương (Paulus Của: Chuyện giải buồn cuốn sau) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .	226

Chú thích

▲ * Những bài nào có đánh dấu này lã có kèm bài giảng nghĩa.

Tác phẩm này thuộc phạm vi công cộng vì thời hạn bảo hộ bản quyền của nó đã hết ở Việt Nam. Nếu là tác phẩm khuyết danh, nó đã được công bố lần đầu tiên trước năm 1960. Đối với các loại tác phẩm khác, tác giả (hoặc đồng tác giả cuối cùng) của nó đã mất trước năm 1974. (Theo Điều 27, Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam sửa đổi, bổ sung 2009 bắt đầu có hiệu lực từ năm 2010 và điều khoản kéo dài bản quyền đối với tác phẩm khuyết danh từ 50 thành 75 năm nhưng không hồi tố)

Ngoài ra, một tác phẩm của Việt Nam thuộc phạm vi công cộng tại Việt Nam theo quy định này cũng thuộc phạm vi công cộng tại Hoa Kỳ chỉ nếu nó thuộc phạm vi công cộng tại Việt Nam vào ngày 23 tháng 12 năm 1998, tức là: tác phẩm khuyết danh đã được công bố lần đầu tiên trước năm 1948; đối với các loại tác phẩm khác, tác giả (hoặc đồng tác giả cuối cùng) của nó đã mất trước năm 1948 và tác phẩm chưa bao giờ được xuất bản tại Hoa Kỳ trước ngày 23 tháng 12 năm 1998. (Theo Tuyên cáo 7161 của Tổng thống Bill Clinton áp dụng Đạo luật Thỏa thuận Vòng đàm phán Uruguay (URAA) đối với các tác phẩm được xuất bản lần đầu tiên tại Việt Nam)

[1] ▲ * Những bài nào có đánh dấu này lã có kèm bài giảng nghĩa.

[1]