Quốc văn trích diễm/Hán Việt văn biểu/§ 1/II

←

Quốc văn trích diễm của Dương Quảng Hàm
II

→

II. — THỜI-KỲ THỨ HAI

LÝ — TRẦN
(tự giữa th. k. thứ XI đến th. k. thứ XIV)

Trong thời-kỳ này trên triều-đình mới định phép học phép thi, chọn người khoa-mục bổ làm quan, dưới sĩ-phu nô nức học tập, nên nhân-tài xuất-thân ở hán-học đã nhiều và đã có các văn-gia trước-thuật. Vì thế mà hán-học được cùng với phật-học cùng tiến, rồi dần-dần át cả đạo phật.

Lý Thánh-Tôn	(1054-1072): lập văn-miếu ở Thăng-Long;
Lý Nhân-Tôn	1075: mở khoa thi minh kinh bác học;
	1076: lập quốc-tử-giám;
Trần Thái-Tôn	1232: mở khoa thi thái-học-sinh;
	1253: lập quốc-học-viện;
Trần Anh-Tôn	1333: định lại phép thi;

Nhân-tài đời Lý	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\ \end{matrix}}\right.}$	Lý-thường-Kiệt	李常傑
		Tô-hiến-Thành	蘇憲誠
Nhân-tài đời Trần	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Trần-quốc-Tuấn	陳國峻	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Binh thư yếu lược
					兵書要略
					Hịch tướng-sĩ văn
					檄將士文 *^[1]
		Trần-quang-Khải	陳光啓
		Phạm-ngũ-Lão	范五老
		Đặng-Dung	鄧容

Danh-nho đời Trần	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Mạc-đĩnh-Chi	莫挺之	:	Ngọc tỉnh liên phú	玉井蓮賦^[2]
		Trương-hán-Siêu	張漢超	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\ \end{matrix}}\right.}$	Linh-tế tháp ký	靈濟塔記.^[3]
					Quan-nghiêm tự ký	關嚴寺記
		Chu-văn-An	朱文安	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\ \end{matrix}}\right.}$	Thất trảm sớ	七斬疏
					Tứ thư thuyết ước	四書說約^[4]
		Nguyễn-cảnh-Tuân	阮景遵	:	Vạn ngôn thư	萬言書

Thi-gia đời Trần	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Thái-Tôn	太宗	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Ngự chế thi tập	御製詩集^[4]
		ThánhTôn	聖宗
		Nhân-Tôn	仁宗
		Minh-Tôn	明宗
		Nghệ-Tôn	藝宗
		Nguyễn-trung-Ngạn	阮忠彥	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\ \end{matrix}}\right.}$	Tiều-ẩn thi	樵隱詩^[4]
					Giới-hiên thi tập	介軒詩集^[4]
		Nguyễn-phi-Khanh	阮飛卿	:	Nhị-khê thi tập	蕊溪詩集^[4]
		v. . v

Sử-gia đời Trần	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\\\ \\\ \ \end{matrix}}\right.}$	Lê-văn-Hưu	黎文休	:	Đại-Việt sử-ký	大越史記^[4]
		Hồ-tôn-Thốc	胡尊鷟	$\scriptstyle {\left\{{\begin{matrix}\ \\\ \end{matrix}}\right.}$	Nam-Việt thế chí	南越世誌^[4]
		Hồ-tôn-Thốc	胡尊鷟		Việt-sử cương mục	越史綱目^[4]
		Lê Tắc	黎崱	:	An-nam chí lược	安南誌略^[5]

Chú thích

▲ * Những bài nào hoặc quyển nào có đánh dấu này là có in toàn văn hoặc trích-lục trong sách này.
▲ Đã đăng trong Nam-phong tạp-chí, số 37, tr.33.
▲ Coi bài dịch-văn đăng trong Nam-phong, số 24, trang 493.
▲ ^a ^ă ^â ^b ^c ^d ^đ ^e Theo sách Lịch-triều hiến-chương của ông Phan-huy-Chú thì các quyển sách này đều bị người Minh thu đem về Tàu, nên đến nay nhiều quyển mất, không thấy nữa.
▲ Quyển này tác-giả làm hồi trốn sang ở bên Tàu.

[1] ▲ * Những bài nào hoặc quyển nào có đánh dấu này là có in toàn văn hoặc trích-lục trong sách này.

[2] ▲ Đã đăng trong Nam-phong tạp-chí, số 37, tr.33.

[3] ▲ Coi bài dịch-văn đăng trong Nam-phong, số 24, trang 493.

[phc-4] ▲ ^a ^ă ^â ^b ^c ^d ^đ ^e Theo sách Lịch-triều hiến-chương của ông Phan-huy-Chú thì các quyển sách này đều bị người Minh thu đem về Tàu, nên đến nay nhiều quyển mất, không thấy nữa.

[5] ▲ Quyển này tác-giả làm hồi trốn sang ở bên Tàu.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]