Ấu học khải mông/Bài thứ mười tám

←

Ấu học khải mông của Trương Minh Ký
Bài thứ mười tám

→

第十八章
Đệ¹ thập² bác³ chương⁴
BÀI⁴ THỨ¹ MƯỜI² TÁM³

素 tố, vốn, trơn. — 位 vị, ngôi. — 賤 tiện, hèn. — 夷 di, mọi. — 狄 địch, rợ. — 患 hoạn, lo. — 難 nan, khó; nạn, nạn. — 得 đắc, đặng, mắc, — 焉 yên, vậy, đâu. — 哉 tai, thay. — 方 phương, vừa, vuông. — 親 thân, người thân, gần, thương. — 尋 tầm, tiềm. — 願 nguyện, muốn. — 旣 ký, đã.

君¹ 子² 素³ 其⁴ 位⁵ 而⁶ 行⁷ 不⁸ 願⁹ 乎¹⁰ 其¹¹ 外¹²

Người quân¹ tử² cứ³ theo ngôi⁵ mình⁴ mà⁶ làm⁷ chẳng⁸ muốn⁹ nơi¹⁰ ngoài¹² mình¹¹.

素¹ 富² 貴³ 行⁴ 乎⁵ 富⁶ 貴⁷ 素⁸ 貧⁹ 賤¹⁰ 行¹¹ 乎¹² 貧¹³ 賤¹⁴ 素¹⁵ 夷¹⁶ 狄¹⁷ 行¹⁸ 乎¹⁹ 夷²⁰ 狄²¹ 素²² 患²³ 難²⁴ 行²⁵ 乎²⁶ 患²⁷ 難²⁸
君¹ 子² 無³ 入⁴ 而不⁶ 自⁷ 得⁸ 焉⁹

Phải¹ giàu² sang³ làm⁴ theo⁵ giàu⁶ sang,⁷ phải⁸ nghèo⁹ hèn¹⁰ làm¹¹ theo¹² nghèo¹³ hèn,¹⁴ phải¹⁵ mọi¹⁶ rợ¹⁷ làm¹⁸ theo¹⁹ mọi²⁰ rợ,²¹ phải²² hoạn²³ nạn,²⁴ làm²⁵ theo²⁶ hoạn²⁷ nạn²⁸.
Người quân¹ tử² chẳng³ vào⁴ đâu mà⁵ mình⁷ chẳng⁶ được⁸ vậy⁹.

Chớ lấy dữ nhỏ mà làm đó; chớ lấy lành nhỏ mà chẳng làm. — Kẻ làm lành với ta, ta cũng làm lành với nó; kẻ làm dữ với ta, ta cũng làm lành với nó; ta đã không làm dữ với người ta; người ta có làm dữ đặng với ta đâu. — Thấy việc lành của người ta mà tiềm việc lành của mình , thấy việc dữ của người ta mà tiềm việc dữ của mình, dường ấy mới là có ích. — Chớ lấy mình sang mà hèn người, chớ lấy mình cao mà hạ người. — Người theo việc ăn uống, thời người ta hèn nó vậy. — Trong cữa có người quân tử, ngoài cữa có người quân tử đến; trong cữa có đứa tiểu nhơn, ngoài cữa có đứa tiểu nhơn đến. — Người quân tử yêu của lấy đó có phép. — Người nghèo trí vắn. — Biết mà chẳng làm, chẳng bằng đừng có biết. — Vui việc lành người ta. — Cha lành chẳng yêu con chẳng thảo. — Vã có người dân rồi sau có vợ chồng, có vợ chồng rồi sau có cha con, có cha con rồi sau có anh em; người thân một nhà, ấy ba đều đó mà thôi nhưng. — Người tiếc con dê ấy, ta tiếc cái lễ ấy. — Ai chẳng biết lễ. — Chẳng lo người ta chẳng biết mình, lo mình chẳng biết người ta. — Người quân tử học đạo thì thương người; đứa tiểu nhơn học đạo thì dể khiến. — Người có muốn lành, Trời ắt theo đó. — Bay dịch được các câu ấy chăng? — Dịch được. — Bây lấy làm khó chăng? — Chẳng lấy làm khó lắm. — Người nầy khá sánh với anh tôi chăng? — Chẳng khá sánh vậy. — Chưa biết sống, biết thát đâu (đặng).