次尼細次月娥
河溪府意蹺吒斈行
矯公𨖲聀太卿
差𦋦郡東城治民
𦋦詞隊泣𦊚方
𠳨𠽄户六源干於𠁀
𠰺軍幅书𠶆
六公令細尼营前
矯公哙傳雲仙
六公𢖵細俸連哭嘆
闭𥹰𦖑㗂吨
昆碎染病𡧲塘補屍
別信自意旦
丿𦖑𠳒呐𣈗吏傷
矯公冲胣惨傷
阻𠓨呐傳娘月娥
娥浪𢖵𣅶塘賖
嗔𠸼户六𦋦役堂
矯浪𠲖𢜝㗂娘
六翁𠓨准役堂衝
月娥𨅸預边房
𢬣揞幅像哭𣳔如湄
公浪幅像𠊚𠸗
月娥昆呵迻𠊚𥆾
矯公各役𢧚印
六公欺𧘇買信事情
公浪役宁宁
𢖵涓𠄩𡦂恩情課𠸗
泊鐄礼𨳒嗔迻
𧵑尼爫𡊰𠸗恩払
六浪恩𧘇語喭
碎监𠹾泊鐄爫之
𡂂昆𥘷𠅍𠫾
咍格群𥱬像尼
它𧡊特昆低
𢚸傷𢖵拱虧特耒
六翁辞謝𨆢蹎
矯公差几迻回𧵑朱
月娥染病𦣰孤
冲𨉓𤾓䋦㐌卢吏愁
碎㐌除待闭𥹰
㐌空朱﨤𣇜頭辰傕
別饒渚待囬
几群𠊚𠅍𡗶喂唉𡗶
課𠸗渚者𢈱
呵𠸦君子別𠁀派
傷爲𠊚等英才
芸文業武埃
傷爲畑固功
𦊚方渚特桑蓬勾
傷爲𠄩糝歳頭
𠊚𠁀如俸蜉蝣呂廊
傷爲渚特顕荣
㵢㵢花残功名
傷爲堆呂渚成
[V]香鉢渃唉仃㝵𡢐
𠄼更𠯪紇珠
兑𥆾幅像𦛌𤴬如
嘆浪渚特回
㝵𡢐別固﨤堆庒
矯公冲帳𨀈𦋦
𦖑昆嘆咀㤕車𢚸鐄
勸昆辰渚多芒
錦皮群𠅍常𠸗
恩情強想強苔
戈𣛠造𨒻𡏦庄常
娥浪空掣浽傷
欺空𢭮挭𡧲塘咍
㐌鵉鳳落排
捻迎隻分尼㐌應
別包饒浽風塵
滝湘迻伴梂銀迻𠊚
身昆群𨅸𡧲𡗶
嗔蜍幅像論𠁀辰催
矯公𢚸叱盃
昆它守節群吹理
固𠊚聀奇嵬高
太師聀𠹾冲朝敕封
𦖑吨昆𡛔矯公
買𨑮𦊚歳𥿗紅渚筭
太師用礼物𨖅
𠼦𠋦容呐結塘通家
矯公坤押月娥
礼迻呂吏𧗱茄太師
太師別𢌌推
調怨恨吏𥱬𠓨𢚸
丿潘國交鋒
烏戈渃意兵戎曳乱
打𠓨細隘同
楚王𢚸𢜝𠳨㗍群臣
牢朱安渃安民
朝中埃固法神奏戈
太師因役於茄
倍鐄跪奏戈每𠳒
爲𠸗賊浽倍又
共爲貪色於𠁀中華
悶塊曳干戈
迻昆𡛔卒交和辰衝
月娥𡛔矯公
買𨑮𦊚歳𦟐紅当𣛟
娘添國色頃城
吏添𠄩𡦂才苓叱頑
冲朝固𠬠𨉓娘
妸朱潘國乙安每塘
楚王𦖑𢢲𢚸鐄
硃批遣使郎東城
敕差户矯太卿
役冲茄渃㐌仃朱𤽗
月娥娘𧘇𢧚𠊚
選㝵𣎃𠃩𠄩𨑮貢胡
矯公旨貢胡
𢚸𦖑敢呐孤理
月娥冲胣如炮
更迡𥄭仍韜式𢙇
失情情拱变拱
預幔咀咀𨱽𢗼
昭君𠸗拱貢胡
𤳄𤽗延壽朱畨
杏元𠸗拱貢胡
𤳄𤽗盧起讎群𥱬
𠄩娘畧㐌沛𠫾
爲𣦍主𠄩爲討吒
昭君𠖈江河
傷𢚸渃漢沛𦋦料𨉓
杏元𠖈池灵
傷𠊚良玉論𨉓特他
細泊分些
願幅像㗂它終身
情夫婦义君臣
情麻論朱陳字𢧚
𠄩边使奇𠄩边
悶共主𦬑涓恩成
沙机𡮇辰
以𨉓𢩾主以𢚸蜍𤤰
矯公𢭗当愁
𦖑昆咀哭句添煩
呌𠓨外預帳前
𥙩𡗶𠰺訪朱全身名
戈役朝廷
吒固悶押情之昆
娘浪昆詫之昆
巴潙另分𠅍群包
傷吒歲鶴㐌高
𠲖欺䕃冷𣅶別
冲辰運添愁
啉最永埃侯共吒
公浪𢪀役茄
唉安胣𥘷麻戈渃𠊚
最㐌細夢𨑮
沛韯所𠄩𨒒出行
娘浪役𧘇㐌仃
群卢𠄩𡦂恩情渚衝
昆嗔戈𥛉六翁
爫斎𩛷論共雲仙
嗔朱恩援全
防欺𠖈准黄泉及饒
矯公別𢪀畧𡢐
頒朱钱泊給侯迻𠫾
六翁𦋦逴𠬠欺
月娥𠓨達礼産床
㝵苓沁浍連𡊨
咹𧗱坦朱払雲仙
𦋦幅像撩𨖲
冲茄朱細𡌽廊調傷
月娥奔㗂哭払
雲仙払於鐄固咍
㝵耒爫齋
吏钱泊討六公
麻﨤
㐌仃𠬠分侍紅無緣
自令嫁𧗱潘
决𢚸𠖈准黄泉﨤饒
之拱哙㗂妯
悶卢役渃沛欧役茄
𠬠㝵𠬠𠬠車
𧵑尼底吏朱吒养
𥛉耒渃乳沙
𠿯匕辞謝𨀈𦋦阻𧗱
各官車駕𦊚皮
𠄼𨑮侍女蹺掑蹎𢬣
𠄩𨑮㐌旦𣈗
各官調迻𣦍𠖈船
月娥倍遣金蓮
𨖲侍親父𠖈船疎戈
公浪胣㐌㤕車
昆仃嘆哭麻吒添愁
娥浪𡽫渃高溇
自隔别坤侯𧡊吒
身昆𧗱渃烏戈
㐌仃𠬠浽爫蹺坦𠊚
𠄩边南北賖
畧嗔𠳚吏𠬠𠳒爫鏡
囂又𩙌𠺙𦰟𣘃
𧘇𩲉𥘷𧗱探Ɗ
矯公紇淚乳沙
各官埃乃𧡊麻調傷
戈役於君王
朱𢧚父子𠄩塘隔饒
矯船㐌𦋦潙
各官迻迍嵬又𨅸
𨒒㝵𣃣細隘同
冥又波𢌌洞又㳥滈
𣋚別𣋚
䏾𦝄沕又麻又
𨕭𡗶吝理如詞
月娥𢖵浽𩄲絲𧷺
嘆浪箕渃奴𡽫
景𥆾如𠊚群𠫾
軍侯調𥄭㐌𥹰
陳𦋦筆欧𠬠𨉓
咏𠊚固俸𦝄清
𤾓𠄼嗔𠳚悴情吏低
雲仙払唉固咍
妾願𠬠𢚸𣦍買払
嘆耒𥙩像
𥄮𣳔渃沚倍鐄𣦍
金連式曳買咍
共軍侍女𠬠排調卢
共饒調敢呼
啿筭謀計朱露情
役尼役朝廷
督官咍特乙𨉓托冤
悶朱謹慎𤾓塘
金蓮𥙩爫娘月娥
詐婚𧗱渃烏戈
埃麻拍𦲿埃麻尋蝼
併它衝社斫牟
交朱步卒扶娘𧗱畨
埃咍妸金連
邒爫皇后渃畨於𠁀
娥𨉓𠖈𡧲潙
㳥神𢴿拖𠓨𣺽尼
俸𦝄𣃣細桧𣘃
月娥𩲉唉制陰宮
掣包霜雪𣈘冬
𨉓𦣰𡧲冷㳥埃咍
音傷几討𦖑
屍娘吏情園花
胤𩲉娘矯月娥
尋尼𢭗𢭸朱戈𣎃㝵
堆𠀧𠄼女𧵆低
𡟱𡢐拱森𡆫𠬠尼
月娥𦀊丿醒唏
体曳𢪀𠳒占包
𢧚虚渚別爫牢
悲除別劍尼投𨉓
𠬠𨉓𨻫仍氷傾
丿𡗶㐌𤑍彙東
埃探䀡幅像夫
𣃣枚吏﨤裴公𨄹園
公浪娘於何方
之麻細𡧲園花些
踈浪陣𩙌戈
沉船𢧚浽𨉓𦋦尼
最沁呂𨀈細低
嗔𠊚𤐝情尼𣦍奸
裴公𨅸𥄮相娘
荘臺阁拱行簮纓
頭𡳪娘呵訴情
月娥𥙩寔傳𨉓疎戈
裴公𢜠逴𠓨茄
台裙𨒻袄餒麻爫昆
些低拱固𠬠昆
𠸜裴儉奴群於京
冲茄空𡛔後生
埋麻吏﨤蜞蛉𡧲𡗶
月娥於㐌安尼
店又𢪀量𠬠𠁀㤕車
𠬠卢爲渃烏戈
𠲖𤤰扒罪吒托冤
𠄩卢爲𡛔紅顔
𠲖𠊚保养防筭浽夷
月娥𨻫仍胡
丿裴儉𠬠欺𧗱茄
㝵又䀡𧡊月娥
情𥢆傕仍想它𢚸春
𧡊娘蜍幅像人
儉䀡氏思吝懇𠳨連
像尼牢𠏳雲仙
𥹰蜍固灵千調夷
娘浪爫分女兒
𠬠勾節行沛𥱬𠓨𢚸
𤾓朱論𡦂從
𤯩牢托丕𠬠麻傕
儉浪娘呐差耒
埃曾半得麻猪
𠊚冲癸𩙌湄
𦉱𨑮𠸗鄧
主東𠸗於園桃
蜂戈𧊉吏別包饒吝
主東𦋦塊園春
花残蘂棱補荒
於𠁀埃𢚁𢀭𢀨
花春麻歇𠦳鐄坤摸
咍之仍娓於厨
𠬠旬禁𦊚務冷星
冷汀𠬠隻船情
𨑮𠄩𣷷渃迻𨉓𠓨
埃曾默袄空袍
咹粓空𥮊咹蔞空槁
娘牢𢪀畧𡢐
底揞幅像闭𥹰舌𨉓
娘浪𠸗斈史經
爫身昆𡛔𡦂貞爫頭
於𠺙渃郑
現𠊚細妯私情
儉浪㐌斈史經
牢空𤐝察底𨉓𦣰空
胡陽𠸗買化
唉群顔色宋公𣃣
夏姬結裕課𠸗
迻尹父最𧗱徐君
漢初呂后當春
髙祖册群𥱬底
唐𠸗武后寔之
二夭吏𥙩三思緣
拠冲册史呐𦋦
𠬠𠁀盃暢拱戈𠬠𠁀
正專敢対移
淡仙課畧歇𠁀𦋦魔
𠊚些悶𠊚些
拠揞幅像𩈘花守鐄
強𥆾強絆𢚸娘
斈隊如世払文君
月娥別𠁂小人
爫声筭斫脱身塊妄
裴翁唁𣲍濁冲
悶浪朱鄧𤯭拱昆些
娘仃𢪀𧵆賖
良緣解逅意緣天
細低緣㐌𤊰緣
𦝄清𩙌沫㩒船待埃
𢖵句春不再來
𧡊花𦬑𠲖埋花残
爫之舌分紅顔
𠄼更鳳𧜖鵉冷㳥
望夫𠸗仍蒙
眉𣛟悶痗𦟐紅配波
傕又娘渚咀𦋦
𡆫共昆老𠬠茄朱盃
月娥車𧺀𢜠盃
踈浪𠊚㐌恩餒闭迡
昆敢𠳚𠳒尼
唉嗔踸又仕𡆫姻緣
碎𠓨𥛉像雲仙
斎𡊨𩛷朱全始終
吒昆𦖑呐𢜠𢚸
𢮪茄所駐動房朱吹
詔花躡𦊚皮
古圖八宝慢𧗱蒸𦋦
侈𣃣典𣅶更𠀧
月娥𥙩筆題排詩
粘𨖲𨕭壁𠬠詞
芒幅像𠬠除𦋦𠫾
詩浪
英雄𠬠丿﨤婵娟
責化工窖倒顛
鐄𥒥共払它懇咘
柳蒲分妾𨻫流連
𧊉蜂戈𨄹默埃佐
船栢冷汀沕𢚸專
指𡶀誓滝固透
𠬠念鉄𥒥付皇天
𠄩边坡𡏧𥯓𥯌
𣈘𣅘咏𢽙𠰃欺𦝄
澄塘詫爲
固昆又𤍎徐𠫾蹺
戈滝耒吏𨖲岧
𧍝吟吲唯蟡呌荣同
苔𥑥蹅𥗐𤈘衝
𣃣枚𡗶㐌𤎜𤑍彙東
月娥𠫾㐌旦耒
﨤尼盤石暫𢪀蹎
𠊚𣦍𡗶坦拱
老妑𢶢梞冲棱𠫾𦋦
𠳨浪娘沛月娥
呵須亘強𧗱茄些
欺𣈘𦣰𧡊佛
𠊛它覔保𢧚典低
月娥半信半
打料𥄮蹺𠫾𧗱茄
𨀈𠓨𧡊仍弹妑
爫藝綆𦀻麻催
月娥停胣於耒
自低買歇細𨆢准
𠳨𠽄𦋦𡶀烏巢
同淡𠫾𠓨細尼
|
1265Thứ này tới thứ Nguyệt Nga,
Hà-khê phủ ấy theo cha học hành.
Kiều công lên chức thái khanh,
Sai ra ngồi quận Đông-thành trị dân[1].
Ra tờ đòi khắp bốn phương,
1270Hỏi thăm họ Lục nguồn cơn ở đời.
Dạy quân đem bức thư mời,
Lục công vâng lệnh tới nơi dinh tiền.
Kiều công hỏi truyện Vân Tiên,
Lục công nhớ tới bỗng liền khóc than.
1275Bấy lâu nghe tiếng đồn vang,
Con tôi nhuốm bệnh giữa đàng bỏ thây.
Biệt tin từ ấy đến nay[2],
Phút nghe lời nói ngày rày lại thương!"
Kiều công trong dạ thảm thương,
1280Trở vào nói chuyện cùng nàng Nguyệt Nga:
"Lục ông nói lại cùng cha.
Duyên con rày đã trôi hoa giạt bèo.
Riêng than chút phận tơ điều[3],
Hán-giang chưa gặp Ô-kiều lại rơi[4]".
1285Nga rằng: "Nhỡ lúc đường xa,
Xin mời họ Lục đem ra dịch đường".
Kiều rằng: "E sợ tiếng nàng",
Lục ông vào chốn dịch đường ngồi xong.
Nguyệt Nga đứng dựa bên phòng,
Tay ôm bức tượng khóc ròng như mưa.
Công rằng: "Bức tượng người xưa,
1290Nguyệt Nga con há đem đưa người nhìn".
Lục ông một buổi ngồi nhìn,
Tay chơn mặt mũi giống in con mình.
Kiều công các việc nên in,
Lục công khi ấy mới tin sự tình:
1295"Thương con phận bạc lắm thay,
Nguyền xưa còn đó con rày đi đâu?"
Nguyệt Nga chi xiết nỗi sầu,
Lục ông thấy vậy thêm đau gan vàng.
Kiếm lời khuyên giải với nàng:
1300"Giải cơn phiền não kẻo mang lấy sầu.
Người đời như bóng phù du[5],
Sớm còn tối mất công phu lỡ làng[6].
Cũng chưa đồng tịch đồng sàng[7],
Cũng chưa nên nghĩa tào khang đâu mà!
1305Cũng như cửa sổ ngựa qua,
Nghĩ nào mà ủ mặt hoa cho phiền".
Nàng rằng: "Trước đã trọn nguyền,
Dẫu thay mái tóc phải nhìn mối tơ".
Công rằng: Việc cũ ninh ninh,
Nhớ quên hai chữ ân tình thuở xưa.
Bạc vàng lễ mọn xin đưa,
1210Của này làm nghĩa đền xưa ơn chàng.
Lục rằng: "Ơn ấy ngỡ ngàng,
"Tôi đâu giám chịu bạc vàng làm chi?
Ngỡ là con trẻ mất đi,
Hay đâu quản cách còn ghi tượng này.
1215Nay đà thấy được con đây,
Tấm lòng thương nhớ cùng khuya được rồi.
Ngửa trông đất rộng trời cao,
Tre còn măng mất lẽ nào cho cân!"
Lục ông từ tạ lui chân,
1320Kiều Công sai kẻ đưa hồi của cho.
Nguyệt Nga nhuốm bệnh nằm co,
Năm canh lụy ngọc xốn xang lòng vàng:
"Nhớ khi thề thốt giữa đàng,
Trong mình trăm mối đã lo lại sầu.
1325Tôi đà chờ được bấy lâu,
Đã không cho gặp buổi đầu thì thôi.
Biết nhau chưa được mấy hồi,
Kẻ còn người mất trời ôi hỡi trời.
Thuở xưa chưa giả mấy lời,
1330Khá khen quân tử biết đời nào phai.
Thương vì người đấng anh tài,
Nghề văn nghiệp võ nào ai sánh cùng?
Thương vì đèn sách có công,
Bốn phương chưa được tang bồng một câu!
1335Thương vì hai tám tuổi đầu,
Người đời như bóng phù du lỡ làng.
Thương vì chưa được hiển vinh,
Trôi trôi hoa dạt sớm tàn công danh.
Thương vì đôi lứa chưa thành,
1340Trữ hương bát nước[8] hãy dành ngày sau.
Năm canh chẳng ngớt hạt châu,
Thoắt nhìn bức tượng ruột đau như dần.
Than rằng: "Chưa được mấy hồi,
Ngày sau biết có gặp đôi chăng là?"
1345Kiều công trong trướng bước ra,
Nghe con than thở xót xa lòng vàng.
Khuyên con: "Thì chớ đa mang,
Gẫm bì còn mất là thường xưa nay.
Ân tình càng tưởng càng đầy,
1350Chẳng qua máy tạo đổi xoay chẳng thường"
Nga rằng: "Khôn xiết nỗi thương,
Khi không gẫy gánh giữa đường nào hay.
Nay đà loan phụng lạc bầy,
Niêm nghiêng gối chiếc phận này đã ưng.
1355Biết bao nhiêu nỗi phong trần,
Sông Tương đưa bạn cầu Ngân đưa người[9].
Thân con còn đứng giữa trời,
Xin thờ bức tượng trọn đời thì thôi".
Kiều công lòng rất chẳng vui:
1360"Con đà thủ tiết còn xui lẽ nào?"
Có người chức cả ngôi cao,
Thái sư chức chịu trong triều sắc phong.
Nghe đồn con gái Kiều công,
Mới mười bốn tuổi chỉ hồng chưa toan.
1365Thái sư dùng lễ vật sang,
Mượn mụ dung nói[10] kết đường thông gia.
Kiều công khôn ép Nguyệt Nga,
Lễ đưa lỡ lại về nhà thái sư.
Thái sư chẳng biết rộng suy,
1370Đem điều oán giận lại ghi vào lòng.
Phút đâu Phiên quốc giao phong,
Ô-qua[11] nước ấy binh nhung dấy loàn.
Đánh vào tới ải Đồng-quan,
Sở vương lòng sợ hỏi han quần thần:
1375"Sao cho an nước an dân,
Triều trung ai có phép thần tâu qua?"
Thái sư nhân việc ở nhà,
Vội vàng quì gối tâu qua mọi lời:
"Vì xưa giặc nổi bời bời,
1380Cũng vì tham sắc ở đời Trung-hoa.
Muốn nay khỏi dậy can giặc Ô-qua,
Đưa con gái tốt giao hòa thì xong.
Nguyệt Nga là gái Kiều công,
Mới mười bốn tuổi má hồng đương xanh.
1385Nàng thêm quốc sắc khuynh thành,
Lại thêm hai chữ tài lành rất ngoan.
Trong triều có một mình nàng,
Gả cho Phiên quốc ắt an mọi đường".
Sở vương nghe đẹp lòng vàng,
1390Châu phê khiển sứ đem sang Đông-thành.
Sắc sai họ Kiều thái khanh:
"Việc trong nhà nước đã dành cho ngươi,
Nguyệt Nga nàng ấy nên người,
Tuyển ngày tháng chín hai mươi cống Hồ".
1395Kiều công vâng chỉ cống Hồ,
Lòng nghe nào dám nói co lẽ nào.
Nguyệt Nga trong dạ như bào,
Canh chày chẳng ngủ những thao thức hoài.
Thất tình tình cũng biến cùng,
1400Dựa màn thở ngắn thở dài ngồi lo:
"Chiêu Quân xưa cũng cống Hồ,
Bởi ngươi Diên Thọ họa đồ cho Phiên[12].
Hạnh Nguyên[13] xưa cũng cống Hồ,
Bởi người Lư Khởi cựu thù còn ghi.
1405Hai nàng trước đã phải đi,
Một vì ngay chúa hai vì thảo cha.
Chiêu Quân nhảy xuống giang hà,
Thương lòng nước Hán phải ra liều mình.
Hạnh Nguyên nhảy xuống Trì-linh,
1410Thương người Lương Ngọc trọn mình được tha.
Tới nay bạc phận là ta,
Nguyện cùng bức tượng tiếng đà chung thân.
Tình phu phụ nghĩa quân thần,
Tình mà chẳng trọn cho trần chữ nên.
1415Hai bên xử cả hai bên,
Muốn ngay cùng chúa nỡ quên ơn thành.
Sa cơ[14] một chút thì xong,
Lấy mình giúp chúa lấy lòng thờ vua".
Kiều công nương gối đang sầu,
1420Nghe con thở khóc mấy câu thêm phiền.
Kêu vào ngồi dựa trướng tiền,
Lấy lời dạy phỏng cho tuyền thân danh[15]:
"Chẳng qua là việc triều đình,
Nào cha có muốn ép tình chi con".
1425Nàng rằng: "Con sá chi con,
Bơ vơ lánh phận mất còn quản bao.
Thương cha tuổi hạc đã cao,
E khi ấm lạnh lúc nào biết đâu.
Nào trong thì vận thêm sầu,
1430Sớm lầm tối vắng ai hầu cùng cha?"
Công rằng: "Chẳng nghĩ việc nhà,
Hãy an dạ trẻ mà qua nước người.
Tối nay đã tới mùng mười,
Phải toan sắm sửa hai mươi xuất hành".
1435Nàng rằng: "Việc ấy đã đành,
Còn lo hai chữ ân tình chưa xong.
Con xin qua lạy Lục ông,
Làm chay bảy bữa trọn cùng Vân Tiên.
Xin cho ơn nghĩa vẹn toàn,
1440Phòng khi xuống chốn hoàng tuyền gặp nhau".
Kiều công biết nghĩ trước sau,
Ban cho tiền bạc cấp hầu đưa đi.
Lục ông ra rước một khi,
Nguyệt Nga vào đặt lễ nghi sẵn sàng.
1445Ngày lành tắm gội lên đàn,
Ăn về lìa đất cho chàng Vân Tiên.
Mở ra bức tượng treo lên,
Trong nhà cho tới xóm làng đều thương.
Nguyệt Nga bôn tiếng khóc chàng:
1450"Vân Tiên chàng ở suối vàng có hay!"
Bảy ngày rồi việc làm chay,
Lại đem tiền bạc thảo rày Lục công:
"Trông chồng mà chẳng gặp chồng,
Đã đành một phận thị hồng vô duyên.
1455Từ rày lệnh gả về Phiên,
Quyết lòng xuống chốn hoàng tuyền gặp nhau.
Chẳng chi cũng gọi tiếng dâu,
Muốn lo việc nước phải âu việc nhà.
Một ngày một cách một xa,
1460Của này để lại cho cha dưỡng già".
Lạy rồi nước mắt nhỏ sa,
Ngùi ngùi từ tạ bước ra trở về.
Các quan xa giá bốn bề,
Năm mươi thị nữ theo kề chân tay.
1465Hai mươi nay đã đến ngày,
Các quan đều hộ đưa ngay xuống thuyền.
Nguyệt Nga vội khiến Kim Liên,
Lên thị thân phụ xuống thuyền thưa qua.
Công rằng: "Dạ đã xót xa,
1470Con đừng than khóc mà cha thêm sầu".
Nga rằng: "Non nước cao sâu,
Từ nay cách biệt khôn hầu thấy cha.
Thân con về nước Ô-qua,
Đã đành một nỗi làm theo đất người.
1475Hai bên nam bắc xa vời,
Trước xin gửi lại một lời làm gương.
Hiu hiu gió thổi ngọn cây,
Ấy là hồn trẻ về nay thăm già".
Kiều công hạt lệ nhỏ sa,
1480Các quan ai nấy thấy mà đều thương.
Chẳng qua việc ở quân vương,
Cho nên phụ tử hai đường cách nhau.
Kiều buồm thuyền đã ra vời,
Các quan đưa đón ngùi ngùi đứng trông.
1485Mười ngày vừa tới ải Đồng,
Mênh mông bể rộng đùng đùng sóng xao.
Hôm nay chẳng biết hôm nào,
Bóng trăng vắt vắt bóng sao mờ mờ.
Trên trời lặng lẽ như tờ,
1490Nguyệt Nga nhớ nỗi mây tơ chẳng tròn.
Than rằng: "Kia nước nọ non,
Cảnh nhìn như cũ người còn đi đâu?"
Quân hầu đều ngủ đã lâu,
Trần ra dở bút ngồi âu một mình:
1495"Vắng người có bóng trăng thanh,
Trăm năm xin gửi chút tình lại đây.
Vân Tiên chàng hỡi có hay?
Thiếp nguyền một tấm lòng ngay với chàng".
Than rồi lấy tượng vai mang,
1500Nhắm dòng nước chảy vội vàng nhảy ngay.
Kim Liên thức dậy mới hay,
Cùng quân thị nữ một bầy đều lo.
Cùng nhau đều chẳng dám hô,
Thầm toan mưu kế chẳng cho lộ tình:
1505"Việc này là việc triều đình,
Đốc quan hay được ắt mình thác oan.
Muốn cho cẩn thận trăm đường,
Kim Liên thế lấy làm nàng Nguyệt Nga.
Trá hôn về nước Ô-qua,
1510Ai mà vạch lá ai mà tìm sâu?"
Tính đà xong xã chước mầu,
Phút nghe thuyền đã đến đầu ải quan.
Đốc quan xe giá sửa sang,
Giao cho bộ tốt phù nàng về Phiên.
1515Ai hay là ả Kim Liên,
Đặng làm hoàng hậu nước Phiên ở đời.
Nguyệt Nga mình xuống giữa vời,
Sóng thần dìu đẩy vào nay bãi này.
Bóng trăng vừa tới ngọn cây,
1520Nguyệt Nga hồn hãy chơi rày âm cung.
Xiết bao sương tuyết đêm đông,
Mình nằm giữa bãi lạnh lùng ai hay?
Quan-âm thương kẻ thảo ngay,
Đem thây nàng lại tình rày vườn hoa.
1525Dặn hồn: "Nàng Kiều Nguyệt Nga!
Tìm nơi nương tựa cho qua tháng ngày.
Đôi ba năm nữa gần đây,
Vợ chồng sau cũng sum vầy một nơi".
Nguyệt Nga giây phút tỉnh hơi,
1530Thể ngồi dậy nghĩ mấy lời chiêm bao.
Nên hư chưa biết làm sao,
Bây giờ biết kiếm nơi nao đầu mình?
Một mình luống những bâng khuâng,
Phút đâu trời đã sớm hừng vừng đông.
1535Ai thăm xem bức tượng chồng,
Vừa may lại gặp Bùi công dạo vườn.
Công rằng: "Nàng ở hà phương,
Việc chi mà tới giữa vườn hoa ta?"
Thưa rằng: "Trận gió hôm qua,
1540Chìm thuyền nên nỗi mình ra thế này.
Tối tăm lỡ bước tới đây,
Xin người soi xét tình này ngay gian".
Bùi công đứng nhắm tướng nàng,
Chẳng trang đài các cũng hàng trâm anh.
1545Đầu đuôi nàng há tỏ tình,
Nguyệt Nga lấy thực chuyện mình thưa qua.
Bùi công mừng rước vào nhà,
Thay quần đổi áo nuôi mà làm con.
"Ta đây cũng có một con,
1550Tên là Bùi Kiệm nó còn ở kinh.
Trong nhà không gái hậu sinh,
May mà lại gặp kì linh giữa trời".
Nguyệt Nga ở đã an nơi,
Đêm đêm nghĩ lượng một đời xót xa.
1555Một lo vì nước Ô-qua,
E vua bắt tội cha già thác oan.
Hai lo vì gái hồng nhan,
E người bảo dưỡng phòng toan nỗi gì[16]:
Nguyệt Nga luống những hồ nghi,
1560Phút đâu Bùi Kiệm một khi về nhà.
Ngày ngày xem thấy Nguyệt Nga,
Tình riêng thôi những tưởng đà lòng xuân.
Thấy nàng thờ bức tượng nhân,
Kiệm xem thị tứ lần khân[17] hỏi liền:
1565"Tượng này sao giống Vân Tiên?
Mấy lâu thờ có linh thiêng điều gì?"
Nàng rằng: "Làm phận nữ nhi,
Một câu tiết hạnh[18] phải ghi vào lòng.
Trăm năm cho trọn chữ tòng,
1570Sống sao thác vậy một chồng mà thôi".
Kiệm rằng: "Nàng nói sai rồi,
Ai từng bán được mà ngồi chợ trưa?
Làm người trong cõi gió mưa,
Bảy mươi mấy mặt trải xưa đặng nào.
1575Chúa đông xưa ở vườn đào,
Ong qua bướm lại biết bao nhiêu lần.
Chúa đông ra khỏi vườn xuân,
Hoa tàn nhụy rữa là rừng bỏ hoang.
Ở đời ai cậy giàu sang,
1580Hoa xuân[19] mà hết, ngàn vàng khôn mua.
Hay chi những vãi ở chùa,
Một tuần cửa cấm bốn mùa lạnh tanh.
Lênh đênh một chiếc thuyền tình,
Mười hai bến nước đưa mình vào đâu?
1585Ai từng mặc áo không bào[20],
Ăn cơm không đũa ăn trầu không cau?
Nàng sao chẳng nghĩ trước sau,
Để ôm bức tượng bấy lâu thiệt mình".
Nàng rằng: "Xưa học sử kinh,
1590Làm thân con gái chữ trinh làm đầu.
Chẳng ưa thói nước Trịnh đâu[21],
Hẹn người tới cửa đem dâu tư tình".
Kiệm rằng: "Đã học sử kinh,
Sao không soi xét để mình nằm không.
1695Hồ-dương xưa mới góa chồng,
Hãy còn nhan sắc Tống công là vừa[22].
Hạ Cơ[23] kết dụ thuở xưa,
Sớm đưa Doãn Phủ, tối về Từ quân.
Hán xưa Lữ hậu đương xuân,
1600Sánh cùng Cao tổ sách còn ghi đây[24].
Đường xưa Võ Hậu thiệt chi,
Nhị Yêu lại lấy Tam Tư duyên già[25].
Cứ trong sách sử nói ra,
Một đời vui sướng cũng qua một đời.
1605Chính chuyên chẳng dám đổi dời,
Đạm Tiên thuở trước[26] hết đời ra ma.
Người ta chẳng muốn người ta,
Cứ ôm bức tượng mặt hoa thủ vàng,
Càng nhìn càng bện lòng nàng,
1610Học đòi Như Thế vẽ chàng Văn Quân[27]".
Nguyệt Nga biết đứa tiểu nhân,
Làm thinh toan chước thoát thân khỏi vòng.
Bùi ông ngon ngọt đục trong,
Muốn rằng cho đặng sánh cùng con ta:
1615"Nàng đành nghĩ ngợi[28] gần xa,
Lương duyên giải cấu ý là duyên thiên[29].
Tới đây duyên đã bén duyên,
Trăng thanh gió mát cắm thuyền đợi ai?
Nhớ câu: Xuân bất tái lai,
1620Thấy nay hoa nở e mai hoa tàn.
Làm chi thiệt phận hồng nhan,
Năm canh gối phụng chăn loan lạnh lùng.
Vọng phu xưa những mong chồng,
Mày xanh mòn mỏi má hồng phôi pha.
1625Thôi thôi nàng chớ thở ra,
Vầy[30] cùng con lão một nhà cho vui".
Nguyệt Nga xa thắm mừng vui,
Thưa rằng: "Người đã ơn nuôi bấy chầy.
Con đâu dám gửi lời này,
1630Hãy xin[31] chậm chậm sẽ vầy nhân duyên.
Tôi vào lạy tượng Vân Tiên,
Chay đàn bảy bữa cho tuyền thủy chung".
Cha con nghe nói mừng lòng,
Dọn nhà sửa trú động phòng cho xuê.
1635Chiếu hoa gối niếp bốn bề,
Cổ đồ bát bảo mượn về chưng ra[32].
Xẩy vừa đến lúc canh ba,
Nguyệt Nga lấy bút đề là bài thơ.
Niêm lên trên vách một tờ,
1640Vai mang bức tượng một giờ ra đi.
Thơ rằng:
"Anh hùng một phút gặp thuyền quyên,
Trách mấy hóa công khéo đảo điên,
Vàng đá cùng chàng đà gắn bó,
Liễu bồ phận thiếp luống lưu liên,
Bướm ong qua dạo mặc ai tá,
Thuyền bách lênh đênh vẫn lòng chuyên,
Chỉ núi thề sông nào có thấu,
Một niềm sắt đá phó hoàng thiên".
Hai bên bờ bụi rậm rì,
Đêm khuya vắng vẻ nhầm khi trăng lờ.
Trông chừng đường sá bơ vơ,
Có con đom đóm sáng chờ đi theo.
1645Qua sông rồi lại lên đèo,
Dế ngâm giăng giỏi ve kêu vang đồng.
Đầy sành đạp sỏi[33] liệt xông,
Vừa may trời đã rạng hừng vầng đông.
Nguyệt Nga đi đã đến rồi,
1650Gặp nơi bàn thạch tạm ngồi nghỉ chân.
Người ngay trời đất cũng vâng,
Lão bà chống gậy trong rừng đi ra.
Hỏi rằng: "Nàng phải Nguyệt Nga,
Khá tua[34] gắng gượng về nhà cùng ta.
1655Khi đêm nằm thấy Phật bà,
Người đà mách bảo nên già đến đây".
Nguyệt Nga bán tín bán nghi,
Đành liều nhắm mắt theo đi về nhà.
Bước vào thấy những đàn bà,
1660Làm nghề canh cửi lụa là mà thôi.
Nguyệt Nga đành dạ ở rồi,
Từ đây mới hết tới lui chốn nào.
Hỏi thăm ra núi Ô-sào,
Đồng-quan mấy dặm đi vào tới nơi[35]!
|
