Họa hữu nhân Yên hà ngụ hứng

Họa hữu nhân Yên hà ngụ hứng - 和友人煙霞寓興
của Nguyễn Trãi

I - 其一 sửa

Nguyên văn chữ Hán Phiên âm Hán Việt Dịch nghĩa

蓬萊弱水杳無涯
俗境低囬髮半花
雲外故居空蕙帳
月中清夢遶山家
心如野鶴飛天際
跡似征鴻踏雪沙
岩穴棲身何日是
天門回首五雲賒

Bồng lai Nhược thủy[1] diểu vô nha (nhai);
Tục cảnh đê hồi phát bán hoa.
Vân ngoại cố cư không huệ trướng[2] ;
Nguyệt trung thanh mộng nhiễu sơn gia.
Tâm như dã hạc phi thiên tế[3] ;
Tích tự chinh hồng đạp tuyết sa[4].
Nham huyệt thê thân hà nhật thị ?
Thiên môn hồi thủ ngũ vân xa[5].

Bồng-lai Nhược-thủy ở tận đâu đâu ;
Cảnh tục loanh quanh tóc đã nửa bạc.
Nhà cũ ở ngoài này, treo không trướng huệ ;
Trong sáng trăng mộng nhẹ cứ luẩn quẩn quê nhà.
Lòng như hạc nội bay xa bên trời ;
Dấu như chim hồng trẩy xa đạp trên bãi tuyết.
Ngày nào mới được về hang núi nương thân ?
Quay đầu nhìn cửa trời, thấy mây ngũ sắc ở xa.

II - 其二 sửa

Nguyên văn chữ Hán Phiên âm Hán Việt Dịch nghĩa

茆屋三間野水涯
少年剝洛舊紛華
得安份處仍隨分
未出家時且駐家
檻裡雲山無寵辱
城中軒冕總塵沙
葛翁一去今千載
丹灶寒煙歲月賒

Mão ốc[6] tam gian dã thủy nha (nhai);
Thiếu niên bác lạc cựu phân hoa[7].
Đắc an phận xứ nhưng tùy phận ;
Vị xuất gia thì thả trú gia.
Hạm lý vân sơn vô sũng nhục ;
Thành trung hiên miện tổng trần sa[8].
Cát ông[9] nhất khứ kim thiên tải ;
Đơn táo hàn yên tuế nguyệt xa.

Ba gian nhà tranh ở bờ nước trong đồng nội ;
Đã bỏ rơi cảnh phiền hoa cũ buổi thiếu niên.
Được chỗ yên phận thì cứ tùy phận ;
Chưa xuất gia thì hãy ở nhà.
Trong hiên nhìn mây núi thì không có vinh nhục nữa ;
Xe mũ ở trong thành thảy là cát bụi thôi.
Cát ông đã đi đến nay là nghìn năm ;
Bếp luyện đơn lạnh khói, năm tháng đã xa lắm.

   




Chú thích

  1. Bồng lai: núi tiên ở giữa biển Bột hải của Trung Quốc. Nhược thủy: sông ở miền Tây Trung Quốc, vì nhiều thuyết khác nhau không biết ở đâu nên người ta hay dùng để chỉ chỗ tiên ở
  2. Huệ trướng: trướng huệ chỉ chỗ ở của người ẩn dật, dùng cỏ thơm bện thành, đây chỉ nhà ở quê quán
  3. Chỉ lòng phóng túng tự do
  4. Chỉ tung tích không định, như chim hồng ngẫu nhiên để dấu chân trên bãi tuyết rồi bay xa đi đâu, mà dấu chân trên bãi tuyết cũng mất
  5. Ngũ vân xa: năm mây ở xa
  6. Bản Dương Bá Cung chép là « Mão trúc », các bản khác chép là « mão ốc 茆 屋», nghĩa là nhà tranh
  7. Câu đặt đảo: Đã thoát cảnh phồn hoa thời tuổi trẻ
  8. Xe mũ thảy là cát bụi cả, tức là của chẳng có giá trị gì
  9. Cát ông: tức Cát Hồng nhà đạo học có tiếng đời Tấn của Trung Quốc, từng luyện linh đơn, cho rằng có thể uống để thành tiên