Gia Long tẩu quốc/Hồi thứ mười hai
HỒI THỨ MƯỜI HAI
Đức Nguyễn-Ánh tức vị xưng vương;
Tướng Cao-man đồn quân dấy loạn.
Qua tháng 11 năm Kỹ-Hợi năm (1779). Lúc bấy giờ Đức Nguyển-Ánh đương lo chấn chỉnh đất Nam-kỳ, định lập bản đồ phân làm ba trấn: một là Trấn-Biên, hai là Phan-Trấn, ba là Long-Hồ, và chiêu mộ dân cư, mở mang điền thổ.
Qua tháng giêng năm canh-tị (1780) các tướng văn vỏ xin tôn Đức Nguyển Ánh lên làm tước vương, ngài khiêm nhường không chịu, và nói rằng: quân nghịch chưa trừ, thù nước chưa trã, mà lên ngôi xưng vương, thì lòng ta không khứng.
Các quan xúm lại gắn vó khuyên ngài nhiều lần và nói rằng:
— Xin Nguyên-soái phãi bằng lòng tức vị quốc-vương, đặng mở rộng oai quyền trong nước, mà chiêu nạp nhơn tài, thưởng phong tướng sỉ, cho các xứ thần dân mến đức nghe oai, mới vui lòng đến mà đầu hàng qui phục, chừng ấy nước mạnh binh nhiều, thì dẹp trừ quân giặc Tây-sơn mới dể.
Đức Nguyển-Ánh thấy các quan đều khuyên nào gắn vó, mới chịu lên ngôi quốc-vương, đó rồi cất một cái Thái-hòa-Điện trong thành Saigon, bên hửu cất một tòa Văn-minh-Điện, bên tả cất một tòa Vỏ-hiển-Điện, và lập thêm dinh trại, sắp đặt lễ nghi, đâu đó cuộc tiệc hoàn thành, bửa nọ làm lễ tôn Đức Nguyển-Ánh lên ngôi quốc-vương, các quan văn vỏ đều có thứ tự lớp lang, y quang tề chỉnh, rồi ra trước triều đình, tung hô bái yết.
Đức Nguyển-Ánh lên ngôi quốc-vương rồi, liền phong cho Đổ-thanh-Nhơn làm chức “Ngoại-hửu-Phụ-chánh thượng-tướng công.” Tống-phước-Khuôn làm chức ngoại-tã. Tống-phước-Lương làm chức nội hửu. Trần-đại-Thể làm chức Tham-nghị, Hồ-Đồng làm chức lại bộ, Trần-phúc-Giai làm chức Hộ-bộ, Nguyễn-Nghị làm chức Lể-bộ, Trần-minh-Triết làm Hình-bộ, và phong các tướng sỉ mổi người đều đặng thăng quan tấn chức, rồi thiết trần đại yến trong thành vua ba ngày, đặng khao thưởng tam quân tướng sỉ.
Trong năm ấy Nguyên-phối[1] cũa Đức Nguyển-Ánh là Tống-thị Vương-phi, hạ sanh Hoàng-tử-Cãnh tại Saigon, là con đầu lòng của ngài, sau phong làm Đông-cung thái-tử.
Cách ít lâu tại Tràvinh có một tướng Cao-man tên là Ốc-nha-Suất, đồ mưu dấy loạn, bấy lâu dân Cao-man ở Tràvinh, đả thuộc về Nam-kỳ ta cai trị, còn từ Nam-vang, sắp lên, thì mới thuộc về địa phận nước Cao-man.
Lúc bấy giờ Ốc-nha-Suất xui mưu đồ loạn, xúi giục dân Cao-man sanh lòng phản nghịch, dấy động cang qua.
Đức Nguyển-Vương[2] nghe thì thạnh nộ, bèn sai Đổ-thanh-Nhơn và Dương-công-Trừng, đem binh xuống Tràvinh mà diệt trừ quân nghịch.
Tướng Cao-man là Ốc-nha-Suất nghe Đổ-thanh-Nhơn đại cử hùng binh kéo xuống, thì thất kinh rồi ngăn đồn bế lủy mà kháng cự, chung quanh đồn lũy đều là hào hố vủng bàu, bùn lầy ướt ác, quân Cao-man ỹ cậy thế hiểm, núp ẩn trong đồn, rồi lấy ná bắn ra mà cự địch, còn binh ta bị lầy áp vô không đặng.
Dương-công-Trừng thấy vậy bèn hạ lịnh bảo đóng tam bãn trẹt lường, và lấy lòi tói xuyền lại, trên tam đều có để thang leo lên hảm đồn, và bện tre làm vạt để ngăn tên bắn, rồi dắc nước ngoài sông tràn vô, làm cho chung quanh đồn lủy đều ngập.
Lúc bấy giờ binh ta chống tam bản xốc tới, quân Cao-man trong đồn bắn ra bao nhiêu, đều bị vạt tre đở hét, không trúng một ai, chừng các tam bản của binh ta lại gần dựa đồn, liền bắt thang leo lên, lớp chém lớp đâm, quân Cao-man hoãn kinh, đều bỏ đồn kéo nhau chạy hết.
Đổ-thanh-Nhơn rược theo bắt đặng tướng Cao-mên là Ốc-nha-Suất, liền chém đầu, còn bao nhiêu quân Cao-man đều xin hàng phục, quân Cao-man ở Trà-vinh từ đây chỉ lo giử phận làm ăn, an cư lạc nghiệp, mỗi năm đều nạp thế đóng sưu, chẵng dám sanh sự dấy loàn phản nghịch.
(Xin coi tiếp cuốn thứ ba)
Chú thích