Chí thành thông thánh - 志誠通聖
của Phan Châu Trinh

Năm 1905, Phan Châu Trinh cùng Trần Quý CápHuỳnh Thúc Kháng đi vào Nam để thăm dò lòng người và vận động duy tân. Vào đến Bình Định, nhân có cuộc khảo hạch toàn tỉnh, ba ông giả danh thí sinh, lấy tên là Đào Mộng Giác, theo đề ra mà làm bài thơ Chí thành thông thánh và bài phú Lương ngọc danh sơn để thưc tỉnh sĩ phu. Riêng bài Chí thành thông thánh là do Phan Châu Trinh làm.

Nguyên văn chữ Hán Phiên âm Hán Việt Dịch nghĩa


世事迴頭已一空,
江山無淚泣英雄。
萬民奴隸強權下,
八古文章醉夢中。
長此百年甘唾罵,
不知何日出勞籠。
諸君未必無心血,
請向斯文看一通。


Thế sự hồi đầu dĩ nhất không,
Giang sơn vô lệ khấp anh hùng.
Vạn dân nô lệ cường quyền hạ,
Bát cổ văn chương[1] túy mộng trung.
Trường thử bách niên cam thóa mạ,
Bất tri hà nhật xuất lao lung?
Chư quân vị tất vô tâm huyết,
Thỉnh hướng tư văn khán nhất thông.

Lòng chí thành cảm đến cả thần thánh
Quay lại nhìn việc đời đã thấy trống không rồi.
Đối với giang sơn người anh hùng cũng không còn nước mắt để khóc.
Muôn dân chịu nô lệ dưới ách cường quyền,
Nhiều người đang say mê trong giấc mộng văn chương bát cổ.
Suốt cả trăm năm nay chịu về thóa mạ,
Không biết ngày nào mới thoát khỏi chốn lao lung.
Các anh chưa hẳn là người không tâm huyết,
Mong hãy xem từ đầu chí cuối bài thơ này.

   




Chú thích

  1. Ám chỉ lối văn chương cử nghiệp.