Đài gương truyện của Tản Đà
29. — Vợ Lương-Hồng đời Hán

Truyện trong Tục liệt nữ truyện.

妻鴻梁漢

29. — VỢ LƯƠNG-HỒNG ĐỜI HÁN

Đời cuối Hán, con gái nhà họ Mạnh ở huyện Hữu-Phù-Phong, là nàng Mạnh-Quang, người xấu mà đức hạnh rất tốt; trong làng nhiều người hỏi, không thuận lấy ai. Mạnh-Quang đến năm ba mươi tuổi, bố mẹ hỏi ý định làm sao. Thưa rằng:

— Muốn được người như chàng Lương Bá-Loan.

Thì bấy giờ, thiên-hạ đương loạn, cùng trong hạt Hữu-Phù-Phong có chàng Lương Bá-Loan, chính tên là Hồng, người có tài mà chí tiết rất cao-thượng. Các nhà giòng trong huyện nhiều nơi muốn gả con gái cho mà Hồng đều không lấy, cho nên cũng chưa có vợ. Biết Mạnh-Quang là người có đức, lại nghe có câu nói như thế, Hồng nhân đến xin hỏi; cưới về.

Mạnh-Quang khi mới về, ăn mặc lịch-sự. Bẩy ngày, Hồng không hỏi gì đến. Quang quì xuống đất, thưa rằng:

— Trộm nghe đức anh chàng là một người cao nghĩa, từ chối mấy đám vợ. Thiếp cũng tự đã không xong mấy nơi chồng. Nay thiếp đã về đây mà có ý như không hợp. Dám xin hỏi là vì sao?

Hồng nói: — Ta chỉ muốn được người vợ ăn mặc đồ nâu sòng để cùng nhau trốn lánh ngoài cuộc đời. Nay mà mặc gấm vóc, bôi phấn sáp, Hồng này không thích như thế.

Quang: — Chỉ sợ đức anh chàng không thể chịu được thôi; chớ cái đồ mặc để lánh đời thời thiếp vẫn sẵn có.

Nói rồi, liền vào thay mặc quần áo vải, quấn tóc trần, đi ra. Hồng mừng nói rằng:

— Như thế thật là vợ Lương-Hồng!

Hai vợ chồng rồi cùng nhau lánh cuộc đời, trốn vào ở trong miền núi Bá-Lăng, chồng cầy vợ dệt để kiếm cái ăn mặc quanh năm; lúc nhàn lại xem sách, chơi đàn, bụng không biết cái giầu sang ở trên đời là sướng. Sau lại đem nhau đến hạt huyện Cối-Kê, dã gạo thuê cho người. Ngày dẫu đi làm thuê làm mướn, mỗi bữa ăn, vợ bưng cơm lên, tất bưng mâm ngang lông mày, không dám nhìn thẳng vào mặt chồng. Hai vợ chồng ở đâu, người ta kính mến đấy.

Kẻ dịch có nhời bàn chung tại bài thứ 33 ở sau.