Đài gương truyện/28
人美虞楚
28. — NÀNG NGU-CƠ NƯỚC SỞ
Ông Hạng-vương, vua nước Sở, tên là Tịch, một tên nữa là Vũ, sức khỏe có thể rổ được núi, đánh nhau 72 trận chưa từng thua, là một người anh-hùng nhất trong đời ấy. Hạng-vương có nàng cơ họ Ngu, rất yêu, đi đâu đem luôn ở trong quân. Đến sau, Hạng-vương thua ở trận Cai-Hạ, bị quân Hán vây mấy vòng chung-quanh, đêm nghe bốn mặt đều tiếng người nước Sở hát, sợ mà nói rằng:
— Hán được Sở rồi như?! Sao mà tiếng người Sở nhiều đến như thế?!
Đương đêm giở dậy cùng Ngu-cơ uống rượu ở trong màn, khảng-khái thương tâm mà hát rằng:
« Sức rổ núi chừ! khí hùng, đời ai bì!
« Thì không lợi chừ! con ngựa Tuy[1] không đi!
« Ngựa Tuy không đi chừ, biết làm sao!
« Ngu-cơ chừ Ngu-cơ, tính làm sao!
|
Lực bạt sơn hề, khí cái thế,
|
力拔山兮
氣蓋世。
時不利兮
騅不逝。
騅不逝兮
可奈何。
虞兮虞兮
奈若何。
|
Ngu-cơ nghe xong, cũng khảng-khái hát họa lại rằng:
« Quân Hán đà cướp đất,
« Tiếng Sở hát chung quanh.
« Anh-hùng khi ngán nỗi;
« Xá chi phận mong-manh! »
|
Hán binh dĩ lược địa,
|
漢兵已掠地。
四面楚歌聲。
大王意氣盡。
賤妾何聊生
|
Hạng-vương nghe rồi, khóc rớt nước mắt, nói bảo nàng Ngu rằng:
— Mày đừng khổ thân làm chi! Liệu mà thờ ông vua Hán cho ngoan.
Ngu-cơ: — Chết! Đại-vương nói thế là nghĩa gì! Thiếp nghe: người làm quan trung không thờ hai ông vua; người con gái trinh không đổi hai đời chồng. Xin Đại-vương ban cho thanh gươm đeo, để thiếp xin chết trước.
Hạng–vương bụng không nỡ, rút gươm, ngoảnh mặt đi mà đưa cho. Ngu-cơ tự vẫn chết.
Cũ có nhời bàn rằng:
Ngu-cơ được Hạng-vương quá yêu, một chết cũng là phải; nhưng đáng quí rằng xin chết ngay ở trước mặt, chết khảng-khái, chết hùng-dũng, không thua cái khí rổ núi của người anh-hùng kia. Nếu sa lọt vào tay người Hán, rồi mới tính đường thắt cổ, hay đâm đầu xuống sông, thời dẫu cùng một cái chết mà kém. Người ta lúc sống chết, rất cần sự quyết-tuyệt.
- ▲ Ông Hạng-vương có một con ngựa, rất hay, gọi tên riêng là Tuy. Đến sau, ông Hạng-vương tự vẫn chết ở sông Ô-giang, ngựa Tuy cũng nhẩy xuống sông chết.