Trang:Viet Nam Su Luoc 1.djvu/202

Trang này đã được phê chuẩn.
190 — VIỆT - NAM SỬ - LƯỢC
 

Trần Tùng đem quân đi đường núi sang gần đất Chiêm-thành, cách thủy-quân xa, hai bên không tiếp-ứng được nhau, thành ra bộ-quân thiếu lương phải rút về. Trần Tùng về phải tội, đày ra làm lính.

Quí Ly làm vua chưa được một năm, muốn bắt-chước tục nhà Trần, nhường ngôi cho con là Hồ Hán-Thương 胡 漢 蒼 rồi làm Thái-thượng-hoàng để cùng coi việc nước.


II. HỒ HÁN-THƯƠNG (1401-1407)

Niên-hiệu: Thiệu-thành 紹 成 (1401-1402)
Khai-đại 開 大 (1403-1407)

1. VIỆC VÕ-BỊ. Hồ quí Ly đã nhường ngôi rồi, nhưng việc gì cũng quyết đoán ở mình cả. Hồ Hán Thương chỉ làm vua lấy vì mà thôi.

Nhà Hồ không làm vua được bao lâu, nhưng mà công việc sửa-sang cũng nhiều. Trước hết Hồ quí Ly chỉnh-đốn việc võ-bị: bề ngoài tuy lấy lễ mà đối-đãi với nhà Minh, nhưng vẫn biết nhà Minh có ý muốn dòm đất An-nam, cho nên thường cứ hỏi các quan rằng: « Ta làm thế nào cho có 100 vạn quân để đánh giặc Bắc? » Bèn lập ra hộ-tịch bắt người trong nước cứ hai tuổi trở lên thì phải biên vào sổ, ai mà ẩn-lậu thì phải phạt. Đến lúc hộ-tịch làm xong rồi, số người từ 15 tuổi đến 60 tuổi hơn gấp mấy phần lúc trước. Từ đó số quân lại thêm ra được nhiều.

Còn như thủy-binh để giữ mặt sông, mặt bể thì Quí Ly bắt làm những thuyền lớn ở trên có sàn đi, ở dưới thì để cho người chèo-chống, thật tiện cho sự chiến-đấu.

Quí Ly lại đặt ra bốn kho để chứa đồ quân-khí và bắt những người xảo nghệ vào làm những đồ khí-giới.

Ở các cửa bể và những chỗ hiểm-yếu ở trong sông lớn đều bắt lấy gỗ đóng cọc để ngự-bị quân giặc.

Việc quân-chế thì nam bắc phân ra làm 12 vệ, đông tây phân ra 8 vệ. Mỗi vệ có 18 đội, mỗi đội có 18 người. Đại quân thì có 30 đội, trung quân thì có 20 đội. Mỗi doanh có 15 đội,