Trang này cần phải được hiệu đính.
— 73 —
Nhớ thủa Bắc-binh man mác; đỉnh Lam-sơn mở dấu ấy thương dân;
Ngắm cơn Sơn-tạc lăng loàn, trong Hương-khổn cắt yêu là vị nước.
Dường ấy gây nền « Phong-thủy »,[1]
Bởi đâu gặp hội « Truân-lôi »?[2]
Nổi binh-phong trong sáu bẩy thu, giời chỉn thấy « thùy gia thiên hạ » (thiên hạ nhà ai);
Chìm loan-giá ngoài tám nghìn dặm, đất thêm ngừng « cố quốc giang san » (Giang sơn nước cũ).
Thù quân thân biết để ai lo,
Nền miếu xã phải ra sức chống.
« Tồn tại »[3] tưỏng nghìn năm lời « ngọc thệ »,[4] cờ « cần vương »,[5] nên hợp sức khuông phù;
Đinh ninh vâng muôn dặm tiếng « ty ngôn »,[6] xe « phản quốc »,[7] đã giãi bày sách ứng.
Câu-Tiễn trước nào còn Việt.[8] Tấn-Văn xưa cũng sang Tần.[9]
- ▲ Vua Văn-Vương đóng đô ở Phong-Thủy, dựng nên cơ-nghiệp nhà Châu.
- ▲ Truân-lôi là lúc loạn lạc.
- ▲ Thời nhà Lê có câu thề: « Trịnh tồn Lê tại, Trịnh bại Lê vong », nghĩa là nhà Trịnh còn thì nhà Lê cũng còn, nhà Trịnh thua thì nhà Lê cũng mất.
- ▲ Ngọc thệ là lời vua thề.
- ▲ Cần vương là giúp việc nhà vua.
- ▲ Ty ngôn là lời nói của vua. Kinh Lễ có câu rằng: « Vương ngôn như ty, kỳ xuất như luân », nghĩa là vua nói nhỏ như sợi tơ, ra đến ngoài to bằng cái chạc.
- ▲ Phản-quốc là trở về nước.
- ▲ Câu-Tiễn là vua nước Việt, bị nước Ngô đánh lấy mất nước, rồi sau lại khôi phục được.
- ▲ Vua Văn-Công nước Tấn gặp nội loạn, phải chạy sang nước Tần.