Trang:Van de giao duc - Cong dung va gia tri cua van chuong.pdf/32

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 30 —

vòng cương tỏa, mượn trí thủy nhân sơn làm bạn lứa, tuổi trời lên mãi ấy là hơn. »

Chỉ một liễn đối ấy xem như hình tự đắc, mà kỳ thật tự chào xem như hình hữu tục, mà kỳ thực siêu thoát, nếu không phải người làm văn hay, thì làm sao nên, mà lại nếu không phải người có khí, thì càng không làm nên văn ấy được.

Chúng ta nếu chỉ say sưa về văn, mà không say sưa về khí, thì chẳng oan uổng cặp mắt xem văn lắm hay sao? Tôi lại thường nghe một bài phú của người đời xưa, chính là người cuối đời triều Lê, vì chống với triều Nguyễn quan bắt lấy mẹ toan giết mẹ, ông mới ra xin thay chết cho mẹ, khi đem ra chém có làm bài phú tuyệt-mệnh trong có những câu rằng:

« Núi Đại-ngàn hai mươi tám chân tay, vinh vang chiêng bạc trống rồng, mấy mươi vạn binh triều đều lạc phách.

« Khe Trình-diệm bảy mươi lăm vây cánh, giấp dói quần hồng mộc vẻ, tám trăm dư quân trấn đã kinh hồn.