Trang:Van de giao duc - Cong dung va gia tri cua van chuong.pdf/29

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 27 —

ra một nhà văn chương, khả truyền khả tụng. Sở dĩ người đời xưa khen văn hay, tất nói rằng văn có khí, mà nhửng người sở dĩ làm ra văn có khí tất là những người biết dưỡng khí, thử xem như văn thất thiên của thầy Mạnh-Tử, không một chữ nào là không chém đanh chặt sắt, không một câu nào là không chớp chóa sương nghiêm, văn hùng hậu biết bao nhiêu.

Nếu Mạnh-Tử mà là người khí hèn, khí nhược, thì làm sao nên văn ấy, thầy Mạnh-Tử đã thường có câu nói rằng: « Phú quí bất năng dâm, bần tiện bất năng di, uy võ bất năng khuất. » Thích nghĩa: « đem phú quí dỗ mình, mà mình không bao giờ say, đem bần tiện khốn mình, mà mình không bao giờ đổi, đem uy võ dọa mình, mà mình không bao giờ sợ ». Câu nói ấy là thầy Mạnh-Tử tự tả cái khí mạnh như thế, mới làm nền văn hay, như thất thiên, văn chỉ là bức chiếu tướng của khí, mà khí mới là chân tướng của văn. Vậy nên chúng ta muốn học làm văn hay, tất trước phải nuôi khí mạnh.

Anh em bà con nếu không tin lời tôi nói,