Trang:Van de giao duc - Cong dung va gia tri cua van chuong.pdf/17

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 15 —

Nghĩa là: thở ra một câu nói mà tốt lành, thì tức khắc người ta ở ngoài ngàn dặm ứng theo ngay; thở ra một lời nói mà không lành, ngoài nghìn dặm chống cự lại ngay. Vẫn có thế thật, chỉ một lời nói mà ảnh-hưởng rất xa, huống gì lời nói đó đã thành ra văn-chương, thì có lẽ nào tuyệt vô ảnh-hưởng. Nên người đời xưa đã có câu nói rằng: văn-chương quan thế đạo thịnh suy, nghĩa là: văn-chương rất có quan hệ với đường đời, đời mà thịnh thì thường có văn-chương hay, mà có văn-chương hay thì đường đời mới thịnh. Nếu trái thế, thì văn-chương dở mà đường đời suy, vả lại đường đời suy, thì văn-chương càng dở. Văn-chương ảnh-hưởng xa lớn đến như thế, bảo văn-chương là một giống không giá trị, có lẽ nào!...

Người đời xưa đem lập ngôn kể cân ngang với lập đức lập công, mà gọi rằng tam bất hủ, há phải là lời nói phỉnh lừa ta đâu!! Nghĩ cho hết các lẽ như trên ấy nói, thì bảo văn-chương là tuyệt đối vô giá-trị, vẫn không phải là nhà tri-ngôn, mà bảo văn-chương là tuyệt