Trang:Van de giao duc - Cong dung va gia tri cua van chuong.pdf/15

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 13 —

đức; mà ở trong loài người, không ai xiêu việt hơn được nữa.

Còn thứ nữa thì là hạng người lập công. Lập công là như thế nào? Đụng gặp ở trong đời ấy, có đại-tai đại-nạn mà nhờ người ấy cứu vớt xong; có đại lợi đại-phúc, mà vì người ấy gây dựng nên. Tức như nước Tàu, nhờ có vua Hạ-vũ mà trừ được họa hồng-thủy; nước Tây nhờ có ông Kha-luân-bô mà phát hiện ra được Mỹ-châu; nước ta nhờ có vua Quang-Trung mà đuổi được giặc Mãn-thanh; những người ấy chính là hạng người lập công, xo với người lập đức, vẫn không in nhau, mà cũng là hạng người có công lớn với đời và người ta cũng nhận cho là có, giá-trị nặng lắm.

Còn thứ xuống nữa, là hạng người nầy: Kể về phần đức, chỉ là đức thông-thường, kể về phần công, không có công gì trác việt, nhưng mà tấm lòng đau đời xót tục, đôi tay chữa cháy vớt chìm, chẳng khác gì lập-đức lập-công đâu. Nhưng hoặc vì thời thế gay go