Trang:Van de giao duc - Cong dung va gia tri cua van chuong.pdf/14

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 12 —

Tôi xin mượn nhà Tả-truyện làm thầy biện hộ.

Tả-truyện có mấy câu nói rằng: « thái thượng lập đức, kỳ thứ lập công, hựu kỳ thứ lập ngôn. »

Dịch nghĩa: Người ở trong đời cao thứ nhất, là một hạng người lập nên đạo đức; lại thứ hai nữa là hạng người lập nên công nghiệp lớn; lại thứ xuống nữa, thì hạng người lập ngôn. Ba hạng người ấy, rặt là hạng người có ích cho loài người; phải nhận cho là có giá trị.

Lập đức là một hạng người gây dựng nên một nền đạo-đức. Tỉ như: đức phật Thích-ca, đức thánh Dê-du, mỗi người có lập thành một khuôn đạo-đức, mà giữa bản-thân của các ngài ấy, vẫn cũng đáng làm một cái gương đạo-đức cho trong đời. Đức Thích-ca thì cốt cái chủ-nghĩa phật với chúng-sinh bằng một lớp « phật sinh bình đẳng ». Đức Dê-du thì cốt cái chủ-nghĩa yêu người như yêu mình « Ái nhân như kỷ », thật rõ ràng là một hạng người lập