Tôi nghe Tĩnh-Am nói khảng-khái làm vậy, trong bụng cũng lấy làm cảm-phục. Rồi hai người cùng uống thật say mới về.
Xưa nay lắm kẻ đa-tình,
Đa-tình là khách thông-minh trong đời.
Chữ tình theo mãi chữ tài,
Một mười một chín biết người nào khôn.
Tháng ngày thấm-thoắt có thương đâu đến người sầu? Hồng nhạn đi về, nghe đã nhớ mùi thu lạnh. Gió vàng lác-đác lá ngô đã vội lìa cành; hạt móc lạnh-lùng tiếng giế vì ai khóc mướn? Mưa gió năm canh mình một bóng, muốn vui thú cũng bắt cho buồn.
Bỗng đâu tiếp được luôn hai bức thư: một cái là tờ báo sắp đến ngày khai trường, một cái là tờ Lê-Ảnh.
Gió mưa ngăn-trở cho tình,
Con thuyền tống-biệt nhớ mình nhớ ta.
Mưa ngâu đứng vệ Ngân-hà,
Biết rằng thuyền đắm hay là thuyền trôi.
Người ta không khổ gì bằng cái cảnh sầu:
Người sầu lại gặp trời thu,
Ngày lo ngày ngắn, đêm lo đêm dài.
Thấm-thoắt lại đến tết Trung-nguyên rồi! Anh tôi tiếp được tin rồi sắp sửa phải đi vắng, thầy tớ ngựa nghẽo sắm-sửa vội vàng:
Biệt-ly chưa biệt-ly ai,
Bắc nam đã có một người nhớ anh.
Anh tôi đi chuyến này là vì có một ông quan Khâm-sai viết giấy gọi để bổ làm một chức thư-ký. Cung tên bốn bể, đã tu, tu sự-nghiệp mình; trung hiếu hai vai, muốn lập-lập công danh trước; sự đó thật là phỉ chí. Khi sắp đi tôi tiễn ra đò, anh tôi có dặn mấy câu rằng: Chú nên gắng chí, tôi vẫn biết chú cũng vẫn là người tài-hoa, gặp thời-buổi đua chen này phải nên sửa cái bổn-phận. Chuyến này anh về xem ý chú mới bước chân ra khỏi nhà mà đã: lưới tình mắc-míu, nặng nợ hồng-nhan, chí cũ dùi mài, thay lòng tráng-sĩ; tôi vẫn lấy làm tiếc lắm, bây giờ sắp đi vắng mới phải nói thật để chú biết: Việc mình thì ít, việc nhà còn nhiều: việc nhà còn nhẹ, việc nước thì nặng. Nếu cứ bỏ bụng anh-hùng theo lòng nhi-nữ, thì còn ra gì nữa?
