Vả lại biết tôi hay uống rượu, bữa nào cũng đưa lên nậm rượu, mỗi bữa cơm tối, tôi uống rượu lừ-đừ một mình mãi. Con Thu-nhi đứng hầu, nó kể lẩn-mẩn đến chuyện trong nhà, nói rằng:
— Mợ cháu vừa đẹp vừa hay chữ, chỉ tại cái số vất-vả mà thôi; cháu hầu mợ cháu đã lâu nên cháu biết. Khi trước cả hai cậu mợ cùng hay thơ, gió chiều hoa sớm, bể ái chứa-chan, phượng họa loan ca, tình thơ bát-ngát. Từ khi cậu cháu mất, thì tiếng ngâm thường vắng, ngòi bút thường khô. Họa chăng mới thấy mợ cháu khêu ngọn đèn tàn, mài thoi mực mốc, cắm đầu viết được mấy hàng, thấy nét mực và nước mắt đã đầm đìa một trang giấy, thì không biết ai nghe mà nói, đau lòng vì đâu, làm sao lắm chữ nghĩa như thế?
Tôi nghe Thu-nhi nói, mà thương ôi! cái kiếp văn-chương, một phường mệnh bạc, một phường thiên-nhai, biết rằng ai có biết ai, thương tâm có biết con người này chăng?...
Chỗ nhà tôi ở, trước sân có một cây lê với một cây tân-di, gió đông phất-phới, như cắt hoa xuân, ngày nắng đêm mưa, thiều-quang quá nửa.
Một hôm, gặp ngày nghỉ, tôi uống chơi mấy chén rượu, vì sầu nên uống say chơi, say rồi sầu lại bằng mười chưa say! Lại phải mấy ngày hôm nay mưa dầm mãi; chúa xuân tệ-bạc, hoa rụng hương tàn, đất khách lạnh-lùng, đêm khuya ngày vắng; trông ra thấy cây lê hoa nở rụng lở-tở, mới ngâm một bài rằng:
Lạnh lùng là cái kiếp thư-sinh,
Một khối sầu riêng thẹn với tình;
Mưa gió ghen chi hoa bạc-mệnh,
Cành lê thỏ-thẻ khóc con oanh.
Ngâm xong, thấy Bằng-lang chạy đến, tay cầm hai cành hoa lan cắm vào ống bút rồi cười. Tôi hỏi: « Hoa đâu thế? », nó nói rằng: « Tôi ngắt ở trong nhà ra ».
Tôi bảo nó rằng:
— Cái hoa này quí lắm, từ rầy không được ngắt nó đi thế nhé? Nghĩa là cứ để ở chậu hoa thì được một tháng, ngắt cắm vào lọ chỉ vài ngày thì tàn.
