Trang:Truyen ky man luc NVT.pdf/235

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
239
TRUYỀN KỲ MẠN LỤC

Vợ chồng bèn cùng nhau âu-yếm chuyện trò, y như lúc sống. Sinh nói:

— Nàng đã không may, vậy anh đem linh-thấn về, khỏi uổng một chuyến đi không lại trở về rồi.

Nàng nói:

— Thiếp rất cảm tấm thâm-tình ấy. Song thiếp cùng hai vị mỹ-nhân gần-gụi lâu ngày, giao tình thân-mật, không nỡ một sớm bỏ đi. Phương chi chốn này nước non trong sáng, mây khói vật-vờ, thần yên phách yên, bất tất phiền chàng dời đổi nữa.

Sau khi gà-gáy ba hồi, hai người vội cùng nhau đứng dậy từ-biệt. Ngày hôm sau, sinh đem mấy lạng bạc, mua quan-tài và nước thơm, cải táng cho nàng và cả hai mỹ-nhân. Đêm sau mộng thấy ba người đến tạ ơn; chàng đương toan lại cùng trò chuyện thì thoắt-chốc cả ba đều biến mất.

Chàng buồn-rầu quay về, từ đấy không lấy ai nữa

Đến sau vua Lê Thái-tổ khởi nghĩa ở Lam-sơn, sinh vì mối hờn oán cũ, đem quân ứng-mộ, phàm gặp tướng-sĩ nhà Minh, đều chém giết dữ-dội cho hả. Cho nên vua Lê phá diệt quân Minh, sinh có dự nhiều công.

Lời bình

Than ôi! điều tín-ước gần với lẽ phải thì lời nói tất nên giữ đúng; nếu đối với lẽ phải mà chưa được ổn thì sự giữ đúng không cần. Như chàng họ Lý kia, vì mối ân-tình, giữ bền ước cũ, lưu-ly hoạn-nạn, vẫn chẳng quên lời, tình thật đáng thương, mà lẽ phải thì chưa được ổn. Bởi sao? Cảm-tình mà đi tìm thì nên, liều chết mà đi tìm thì không nên. Liều chết mà đi tìm còn không nên, huống lại thôi không lấy vợ, để đứt dòng-giống của tiên-nhân phỏng có nên không? Cho nên người quân-tử phải biết tòng quyền chứ không nên chấp nhất. Giữ điều nhỏ để mất điều lớn, chẳng là gã Lý-sinh này ư?