X. — LỜI TÁN VỀ BẢN-KỶ HẠNG VÕ.
Tôi nghe Chu-sinh nói rằng:
— Mắt vua Thuấn xưa chồng con ngươi...
Lại nghe Hạng-Võ cũng chồng con ngươi. Võ có lẽ là dòng-dõi Thuấn chăng, lúc lên sao dữ tợn vậy? Kể Tần bỏ hỏng chính-trị, Trần-Thiệp gây nạn đầu-tiên. Các hào-kiệt nổi như ong, tranh dành lẫn nhau, không thể đếm xiết. Vậy mà Võ không phải có tấc, thước thế lực, đứng lên ở giữa đám đồng-ruộng, ba năm liền đem năm Chư hầu vào giệt Tần; chia xẻ thiên-hạ mà phong các Vương, Hầu, chính-lệnh tự Võ ra, gọi là Bá-Vương. Ngôi cao tuy không được trọn vẹn, từ cận-cổ đến giờ cũng chưa từng có ai thế! Kịp khi Võ bỏ Quan-trung, nhớ đất Sở, đuổi
81
