Trang:Su Ky Tu Ma Thien 1944.pdf/46

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

những quyền biến ở đời Chiến-quốc cũng có nhiều điều đáng lượm nhặt, có cứ gì là Thượng-Cổ! Nhà Tần lấy thiên-hạ hạ, nhiều cách dữ-tợn! Thế nhưng biến đời khác mà thành công to! Truyện dậy rằng: « Bắt chước lấy các vua đời sau », Sao vậy? Vì các đời ấy gần ta, tục đổi giống nhau, lời bàn thì thấp mà dễ làm. Kẻ học-giả thiên về những điều mình nghe, thấy Tần ở ngôi Đế không được mấy ngày, không chịu xét kỹ trước sau, nhân đem mà cười chê tất cả, không dám nói đến! Như vậy, không khác gì là kẻ « ăn bằng tai! » Thương ôi! Tôi vì thế, theo vào sử Tần, tiếp sau đời Xuân-Thu, bắt đầu từ Nguyên Vương nhà Chu, biểu những việc đương thời của Sáu Nước, cho đến vua Nhị-Thế, gồm hai trăm bẩy mươi năm; chép rõ những duyên cớ thịnh, suy mà mình được nghe, để các quân-tử đời sau có chỗ mà xem xét...

Lời bình của Lâm Tây Trọng

Thế-biểu của Ba-Đời, lấy Thượng-Thư làm chứng. Niên-biểu của mười hai nước Chư-Hầu, lấy

44