Trang:Su Ky Tu Ma Thien 1944.pdf/23

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

luật để trừng-trị sau khi việc xẩy rồi. Công-dụng của phép-luật dễ thấy, nhưng chỗ mà lễ-nghĩa ngăn-cấm thì thật khó biết.

Khổn-Toại nói:

— Đời thày Khổng, trên không có vua sáng-suốt, dưới không được tin dùng, cho nên làm Xuân-Thu, dùng lời suông để định rõ lễ-nghĩa, cũng kể như phép-tắc của một đời Vương. Nay ông trên gặp đức vua sáng-suốt, dưới được giữ một chức quan. Muôn việc đều đã sắp đặt đâu vào đấy. Vậy sách ông muốn bàn cho rõ lẽ gì?

Ông Thái-Sử nói:

— Dạ! Dạ! Không! không! Đâu phải thế... Tôi nghe cha tôi dậy rằng: « Phục-Hy rất thuần hậu, làm ra tám quẻ Dịch. Nền thịnh-trị đời Nghiêu-Thuấn, chép trong Thượng-Thư; Lễ, Nhạc bắt đầu từ đấy. Công của Thang, Vũ, Thi-nhân ca-tụng. Xuân Thu nhặt chuyện hay, chê chuyện dở, suy ở đạo-đức của Ba Đời để khen nhà Chu, nào phải chỉ có mai mỉa thôi đâu! Từ khi nhà Hán lên, đến đức vua chúng ta, được điềm lành, làm lễ

21