Trang:Su Ky Tu Ma Thien 1944.pdf/147

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

Tô còn đó. Nghi làm trò gì được!

Trương-Nghi đã làm Tướng-quốc nước Tần, viết bài hịch bảo với Tướng-Quốc nước Sở rằng:

— Xưa kia ta uống rượu với my, ta không ăn trộm ngọc của my, my nỡ đánh đòn ta! Giờ my giữ nước my cho khéo! Có phen ta ăn trộm thành của my kia đấy!

Lời bình của Lâm Tây Trọng

Tô, Trương vốn không có thực tài. Cái thuật dùi-mài học của Quỷ-Cốc, chỉ là đoán-phỏng tâm-địa các vua đương thời, liệu chiều đưa đón để kiếm-chác chút giầu sang, mà đỡ ngoài bằng lối « bẻm mép »! Điều mà các vua đương-thời muốn bàn xét, phi « hợp tung » thì là « liên-hành » (Đem nước Tần gồm nuốt các nước). Đến như đem thế mạnh-yếu mà so-sánh, thì « hợp tung » khó mà « liên-hành » dễ: Tô cùng Trương đổi địa vị thì đều thế vậy! Trương đã cầm quyền ở Triệu, thì đành là phải làm cái khó. Thế nhưng sau khi hiệp-ước hợp-tung đã thành, có cấm sao được nước Tần không ra quân đánh-rẹp? Mà một khi

145