THỂ TRẮC VẦN BẰNG
1• Ngũ-ngôn (bát cú)
|
2• Thất-ngôn (bát cú)[1]
|
III — THỂ BẰNG VẦN TRẮC Ngũ-ngôn (bát cú)
|
IV — THỂ TRẮC VẦN TRẮC Thất-ngôn (bát cú)
|
(Vần trắc là các chữ vần phải đặt tiếng trắc cả)
Muốn làm thơ tứ tuyệt[2] cũng cứ theo cách sắp đặt 4 câu đầu trong các thể trên này.
Luật bằng luật trắc tuy rằng như vậy, song trong câu thơ thất-ngôn chữ thứ 1 và thứ 3 không cần phải đúng điệu bằng trắc; tức gọi là nhất tam bất luận (chữ thứ nhất thứ ba không kể); một đôi khi chữ thứ 5 không đúng luật cũng được; tức gọi là ngũ bất luận. Còn thơ ngũ-ngôn thì chỉ chữ thứ nhất được sai điệu thôi — Song chữ thứ nhất trong thơ ngũ-ngôn và chữ thứ ba trong thơ thất-ngôn đáng trắc mà đặt bằng thì được, chớ đáng bằng mà đặt trắc thì gọi là khổ đọc (khó đọc) không được.
Thơ ngũ-ngôn chữ thứ hai và thứ năm, thơ thất-ngôn chữ thứ tư và thứ bảy không được chùng một âm, nếu chùng âm là phạm phải tội phong-yêu hạc tất (lưng ong gối hạc) không được.
- ▲ Xem bài: Người bồ-nhìn của vua Lê Thánh-Tôn, trang 7.
- ▲ Mẫu lối thơ thất-ngôn tứ-tuyệt thể bằng: Dệt vải, trang 7.
Mẫu lối thơ thất-ngôn tứ-tuyệt thể trắc: Chúc tết I, trang 22.