Bần thường thới, phú thường kiêu,
ai theo phận nấy, khỏi chìu lòng ai. —
Đap rằng: nói vậy chẳng sai!
bạc trong thân thế, vàng ngoài nghinh ngan. 390
Trong tay sẳng bạc sẳng vàng,
quan ngay không phục, dân gian củng tùng. —
Do rằng: mang túi bạc đồng; mua chi dể đặng, an lòng khó mua. »
Người rằng hơn, kẻ nói thua,
hơn thua chưa biết, quyết đua tài lành.
Trường thi mở chốn kinh thành,
tới hồi thứ chín thí sanh tranh tài.
IX.
Trên trời rộng, dưới sông dài,
mặc dầu cá lội chim bay thỏa tình. 400
Dập diều sỉ tử ở kinh; hiếm tay trí huệ thông minh tot vời.
Tài vực nươc, đưc chăn người,
kẻ đua nghề vỏ, người thời việc văn.
Mở khoa kén kẻ tài năng,
chọn người hào kiệt, lựa trang anh hùng.
Do vào thi hội vừa xong; đậu đầu tấn sỉ, phỉ lòng ươc mơ.
Buồn riêng phận khổ thân cô,
bấy lâu nương ngụ, bây giờ hồi hương. 410
Tạ từ thợ tiện lên đường,
rằng: « lòng thương mến tợ dường mẹ cha.
Thi rồi tính trở lại nhà; lấy chi báo đáp ông bà ơn nuôi. —
Bà rằng: ta gỉa ơn ngươi,
khi buồn chuyện vản, lúc thời nghe thi.
Bây chừ kẻ ở người đi; nợ gì tính trả, ơn chi lo đền!
Khi đương chức, lúc có quyền,
đừng khinh dể khó, chớ quên khi nghèo. — 420
Ông rằng: như cột với kèo,
kiêu xa không dăc củng theo sang giàu. —
Do rằng: xem trươc xet sau; xa hoa kiêu ngạo lý đâu đặng bền.
Khi tâm tưc thị khi thiên;
trên trời dưới đất hai bên thánh thần.
Giàu lo lắn, khó nhọc nhằn; thôi thì an phận mản phần thì thôi. »
Giả từ trở got phản hồi,
minh minh đồng rộng, vơi vơi đàng dài. 430
Giày sành, đạp sỏi, xông gai; bóng theo hầu hạ ấy hai thầy trò.
