mịt, không phân biệt ra gì cả. Trong cuộc hôn-mông ấy có cái lý quang-minh linh diệu vô cùng, tức là Thái-cực. Song Thái-cực là đơn-nhất, tuyệt-đối, ẩn-khuất không rõ ra, cho nên không sinh-hóa được. Muốn sinh-hóa thì phải có đôi, có tương-đối, có điều-hòa. Vậy nên Thái-cực biến thành ra âm và dương... (Trang 44).
« Đối với tạo-hóa thi Khổng-phu-tử theo cái tư-tưởng đời trước cho rằng lúc đầu ở trong vũ-trụ chỉ có lý vô-cực[1] tức là đời hỗn-mang, mù-mịt không rõ là gì cả. Lý-vô-cực ấy tức là lý Thái-cực rất linh-diệu, rất cường kiện.. Thái-cực có lúc tĩnh, có lúc động, mới phân âm và dương. (Trang 89)
Chắc không ai biết lý Vô-cực và lý Thái-cực là cái vật gì.
Theo như cái nghĩa mọi người vẫn hiểu, thì «lý» chỉ là một điều trong sự tưởng-tượng của loài người. Nó không có hình, có tượng, người ta có thể nghĩ đến nó, nói ra nó, không thể sờ thấy, nếm thấy, ngửi thấy, nghe thấy hay trông thấy nó.
Nhưng «lý vô-cực» và «lý Thái cực» mà
- ▲ Vô cực là thuyết của Tống nho, không phải thuyết của Khổng tử, trong bài của ông Phan Khôi phê bình « Nho giáo » đã có nói đến chỗ này.
