Trang:Phat giao triet hoc.pdf/108

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.

Lục đại kết hiệp lại cùng tán ly ra, làm thành vũ trụ hoạt động. Lìa lục đại không có vũ trụ, tức là không có hoạt động. Chân như là cái tự thân (chose en soi) của lục đại, mà lý tánh của ta trừu tượng ra.

Ngoài sự vật mới tìm được chân như, ngoài hiện tượng mới tìm được thật thể. Nhưng lìa vật không có lý được, lìa hiện tượng không có thật thể được.

Thánh, phàm khác nhau, thiện, ác khác nhau, ở nơi biết hay là không biết phân biệt chân như với hiện tướng.

Xem thế thì lục đại duyên khởi luận với pháp giới duyên khởi luận chẳng khác gì nhau về nội dung, chỉ khác nhau ở nơi luận pháp mà thôi. Pháp giới duyên khởi luận lấy lý tánh mà suy diễn chân như. Lục đại duyên khởi luận do kinh nghiệm mà qui nạp chân như.

Kết luận về duyên khởi luận.— Nghiệp cảm duyên khởi, là ba cái nghiệp lực thân, khẩu, ý, ngày ngày động tác mà làm

106