có thực, thành hai vị chính, các chùa ở Á-đông chỉ thờ có hai vị ấy, còn Phật Thích-già là Phật có thật, thời lại thành một vị phụ vậy.
Về triết-lý thời Đại-Thừa cho nhất-thiết hình-tượng trong vũ-trụ là bào ảnh, là ảo-mộng cả, không có gì là có thật, chí ư cái bản-thể của mỗi người, cái mà ta xưng là « ta », cái « ngã » (我 = âtman) của ta, cũng là không có vậy. Nhân đó sinh ra những thuyết về « sắc không », về « vô-ngã », các nhà triết-học của Phật-giáo bàn đi bàn lại rất nhiều, biệt thành hẳn một lối văn-chương riêng, càng ngày càng huyền-diệu, người thường khó hiểu được.
Về luân-lý thời Đại-Thừa trọng nhất là từ-bi; khác với đạo Du-gia (Yoga) và đạo Phật hồi đầu, là hai đạo ấy lấy từ-bi làm một phương-tiện, mà Đại-Thừa thì lấy từ-bi làm mục-đích vậy.
Về chế-độ thời Đại-Thừa khoáng-trương cái phạm-vi của tăng-gia, mở rộng cho những thiện-nam tín-nữ vào đông, có ý muốn lập thành một giáo-hội đại-đồng, bao gồm cả xã-hội vậy.
Nói tóm lại thời đạo Phật bắt đầu biến từ khi phân ra Đại Tiểu Thừa. Nhưng trong khi Tiểu-Thừa vẫn cố giữ lấy chính-truyền cũ, nghiêm theo như kỷ-luật xưa, thời Đại-Thừa cứ khoáng-trương mãi ra, thiên về triết-lý, mỗi ngày một sai-lạc cái tôn-chỉ hồi đầu. Rồi sau Đại-Thừa lại kinh-qua nhiều lần biến, mà nghiễm-nhiên thành ra một đạo mới, là đạo A-di-đà (阿 彌 陀 = Amitabha, tây gọi là đạo Amidisme), khác hẳn Phật-giáo cũ; sau này lại càng ngày càng suy, pha lẫn với mạt-
