Trang:Phật Lục - Trần Trọng Kim.pdf/57

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 49 —

3.— Thiên-thủ thiên-nhỡn Quan-thế-âm Bồ-tát 千 手 千 眼 觀 世 音 菩 薩. Ngài có thần-thông quảng-đại, cứu-độ chúng-sinh, không đâu là Ngài không thấy, không việc gì là Ngài không làm được, cho nên Ngài có sắc-tướng là một vị có nghìn tay nghìn mắt.

4.— Chuẩn-đề Quan-âm 準 提 觀 音. Ngài là một ứng-thân trong sáu Quan-âm. Theo đúng trong sách thì tượng Ngài tạc có ba mắt và mười-tám tay, mình mặc áo sắc trắng vẽ hoa.

5.— Phật-bà Quan-âm. Xem trong các kinh-điển và những bức tranh vẽ của các nhà danh-họa từ đời Đường về trước, thì không đâu tỏ ra đức Quan-âm có tướng đàn-bà. Bởi vì Phật và Bồ-tát không có phân biệt nam tướng hay nữ tướng gì hết cả.

Thế mà ta thường nghe gọi là đức Phật-bà Quan-âm và lại thấy các tượng của Ngài hình-dung là người đàn-bà.

Nguyên về đời nhà Nguyên bên Tàu có tăng-nhân, tức là Đạo-tuyên luật-sư 道 宣 律 師 ở Nam-sơn làm ra một truyện nói rằng: « Luật sư thường hỏi thiên-thần về cái duyên khởi của đức Quan-thế-âm. Thiên-thần đáp lại rằng: Về kiếp quá-khứ có một người tên là Hoa-nghiêm, vợ là Báo-ứng, sinh ra được ba người con gái. Người chị cả tên là Diệu-Nhan 妙 顏, chị thứ tên là Diệu-Âm 妙 音, em thứ ba tên là Diệu-Thiện 妙 善. Diệu-Thiện đi tu đắc-đạo có tướng thiên-thủ thiên-nhỡn, tức là tượng của đức Quan-thế-âm. Về sau có nhà làm tiểu-thuyết nhân truyện ấy mà đặt ra một truyện nói vua Trang-vương nước Sở có ba người con gái, người con út tên là Diệu-Thiện đi tu thành Phật. Người Việt-nam ta cũng nhân truyện ấy mà làm ra truyện Phật-bà Quan-âm, nói rằng Ngài tu ở động Hương-tích, thành Phật, có thiên-thủ thiên-nhỡn. Bởi vậy ở trong truyện ấy có câu:

Rằng trong cõi nước Nam ta.
Bể Nam có đức Phật-bà Quan-âm.

Truyện ấy lưu truyền ra ở chỗ dân-gian, ai cũng cho đức Quan-âm là Phật-bà, và khi vào các chùa thấy pho tượng có