dam-hãm mười mấy triệu người đều hóa ra kẻ ngồi trong trum!
Nào phải chỉ thế mà thôi. Lại còn hình-phạt cực-kỳ ác, động một tý là giết cả họ, triệt cả làng, quan-lại cực-kỳ tàn, Tổng-đốc trở lên đều có quyền chém người như chém chuối. Vì vậy mà dân đối với quan không khác gì đối với giặc, chỉ mong tránh cho thật xa, không còn ân-tình gì nữa.
Đó, thế nước là vậy, tình dân là vậy, nội-trị, ngoại-giao văn-sự, võ bị là vậy, bấy nhiêu nguyên-nhân góp lại, đúc thành một nước Annam, cái nước sắp-sửa đến ngày mạt vận. Tuy vậy, đầu đời Tự-đức, cái hồi chiếc tầu Cát--na bắn vào Đà-nẵng, mới là buổi bắt đầu vào cuộc nguy tai. Nếu mà triều-đình sớm biết sét mình sét người chưa hết cái thói tự-đại, tự-tôn, liệu bề cải-cách các việc thì cũng chưa đến nỗi gì. Chết vì giấc ngủ mấy ngàn năm đã làm cho tinh-thần mê-mệt. Dù cho trái-phá của Leheur de Ville-sur-art đoành đoành bắn bên tai, cũng không thể nào tỉnh được.
Những trận đổ máu sau này dù là giao-chiến với ngoại-quốc, dù là trong nước chém giết lẫn nhau, đều bởi sự mê-muội ấy mà ra. Độc-giả không tin, hãy xem cách của triều-đình bấy giờ đối-phó với mấy phát trái phá ấy và các việc khác.
II. — Trận đại chiến ở Cần-thơ
Mồng 7 tháng 8, trời vừa bình-minh. Trước điện Cần-chánh, mặt trời vừa hé trên ngọn cây, ánh nắng lấp-lánh chiếu qua mấy con rồng-phượng sơn son thiếp vàng, làm cho vẻ điện càng thêm rực rỡ.
(Còn nữa rất hay) kỳ sau sẽ có hình Vua Hàm-Nghi mặc triều-phục hồi còn nhỏ.
Nhà in Nhật-Nam Hanoi, in bán
