THIÊN III
NHO-GIÁO ĐỜI TAM-
QUỐC VÀ LỤC-TRIỀU
(220 — 590)
Tình-trạng Nho-giáo đời Tam-Quốc và Lục-Triều.— Nho-giáo truyền đến cuối đời Đông-Hán, bề ngoài thì rất thịnh mà bề trong thật là suy. Các học-giả chỉ chăm-chăm về lối chương-cú, huấn-hỗ, chia ra chi nọ phái kia. Mỗi phái học theo một lối, rồi cãi nhau về cái nghĩa từng câu từng chữ, bỏ mất cái ý-nghĩa thâm viễn hoằng đại. Sách Hán-thư Nghệ-văn-chí 漢 書 藝 文 志 nói rằng: « Có khi một câu năm chữ, mà bàn ra đến mấy vạn lời. » Sự học mà làm nát nghĩa đến như thế, thì còn gì là nghĩa-lý của thánh hiền nữa!
Sự học đã dở mà lại phải thời-đại biến loạn, trong thì triều-chính hư-hỏng, kẻ hoạn-quan chuyên quyền, ngoài thì giặc-dã nổi lên đánh phá các nơi. Những người gian-hùng giảo-quyệt nhân cơ-hội ấy mà dấy lên
