bốn bể đều phục theo, thế mà công đức chưa khắp đến trăm họ, là vì lòng vua chưa cố gắng vậy. Tăng-tử nói rằng: « Tôn trọng cái nghe của mình thì cao-minh, thi-hành cái biết của mình thì chính-đại. » Cao minh chính đại không bởi ở đâu, chỉ cốt lòng mình cố để ý đến mà thôi. Xin bệ-hạ dùng hết những cái đã nghe đã biết, đem bụng thành-thực mà thi-hành, thì có khác gì ba đời Vương ngày trước. Bệ-hạ khuya ngủ sớm dạy, cốt để cầu hiền cũng là cách dụng tâm của vua Nghiêu vua Thuấn, nhưng vẫn chưa được người hiền, là vì ở trên cầu hiền vốn không lấy gì làm sốt-sắng vậy. Phàm không nuôi kẻ sĩ mà muốn cầu hiền, khác nào như không mài ngọc, mà muốn ngọc đẹp vậy. Cho nên muốn nuôi kẻ sĩ không gì cần bằng lập nhà thái-học. Nhà thái-học là một chỗ quan-hệ đến hiền tài trong nước, mà là cái bản-nguyên của sự giáo-hóa vậy. Xin lập nhà thái-học, chọn thầy giỏi để dạy kẻ sĩ trong nước, thường xét hỏi để biết kẻ có tài, thế thì có thể được người anh-tuấn mà dùng. Quận-thú và huyện-lệnh là chức sư-súy của dân cốt để vâng ân-huệ và tuyên giáo-hóa cho dân. Chức sư-súy không hiền, thì đức vua không tuyên-bá, và ân-trạch không khắp, đến nỗi âm dương sai lẫn, tà khí đầy lấp, quần-sinh ít thỏa, lê-dân chưa
Trang:Nho giao 3.pdf/35
35
NHO-GIÁO
