Trang:Hoang Le nhat thong chi.pdf/566

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
— 564 —

Vua Quang-Trung lập xong phương-lược đánh Tàu bèn sai bề tôi là Nguyên Chiêu-Viễn sang Tàu dâng biểu cầu hôn và đòi đất hai tỉnh Quảng. Việc đó không phải bản-tâm của ngài, ý ngài muốn thử nhà Thanh đó thôi.

Chẳng ngờ sứ-giả chưa đi, ngài bỗng bị bệnh rồi mất. Bấy giờ vào khoảng tháng năm năm Nhâm-tý, ngài lên ngôi vua mới được 5 năm.

Lúc sứ nhà Thanh sang phong, vua Thanh có ban cho ngài một tấm áo đoạn, trong có bẩy chữ « xa tâm triết trục đa điền thử »[1] thêu bằng chỉ kim-tuyến, hồi ấy không ai hiểu ý ra sao, thì ra bây giờ mới nghiệm.

Sau khi vua Quang-Trung đã mất, việc cầu hôn và việc đòi đất đều bị đình-chỉ. Vua Thanh chưa kịp biết tới.

Tháng ấy, Quang-Toản theo lời của vua Quang-Trung dặn lại, lên nối ngôi vua, rồi đổi năm sau làm năm đầu hiệu Cảnh-thịnh


  1. Nghĩa là « ruột xe gẫy trục nhiều chuột đồng ». Trong Hán-văn chữ « xa » với chữ « tâm » hợp lại, thì là chữ Huệ, tức là tên vua Quang-Trung, chuột thuộc về tý, tức là năm tý. Câu này ý nói năm tý vua Quang-Trung chết. Nhưng đó là sự bịa đặt của người sau, không thể tin được.