Pháp tiền[1] dân chẳng vâng lời.
Phố-phường chợ búa bời bời dậy la.
Uy hành cấm trấp hỏi tra,
Song dân chẳng phục dức la thêm ồn.
Phải dùng ý chỉ cam ngôn[2],
Khâm tuân phủ dụ biết tôn biết vì[3].
Gẫm xem việc nước suy-vi,
Cũng vì hối hóa[4] tiền kia thông đồng.
Làm tôi chẳng giữ sạch trong,
Phì gia ích kỷ thửa lòng làm sao,
Vả rằng nhà nước tổn hao,
Chưng nay tế-tự thể nào cũng nên.
Thọ-xuân-Vương cũng hòa khen,
Bên bày tân lễ giảm quyên[5] quá chừng.
Thánh xưa lời để dạy răn,
Mất dê mất lễ ấy rằng sao nên.
Đều là chính lệnh quai khiên[6],
Đứa ngu chịu tội người hiền lánh thân.
Đành lòng trông đợi ấu quân,
Lớn khôn sửa trị họa chăng sau này.
Phố-phường chợ búa bời bời dậy la.
Uy hành cấm trấp hỏi tra,
Song dân chẳng phục dức la thêm ồn.
Phải dùng ý chỉ cam ngôn[2],
Khâm tuân phủ dụ biết tôn biết vì[3].
Gẫm xem việc nước suy-vi,
Cũng vì hối hóa[4] tiền kia thông đồng.
Làm tôi chẳng giữ sạch trong,
Phì gia ích kỷ thửa lòng làm sao,
Vả rằng nhà nước tổn hao,
Chưng nay tế-tự thể nào cũng nên.
Thọ-xuân-Vương cũng hòa khen,
Bên bày tân lễ giảm quyên[5] quá chừng.
Thánh xưa lời để dạy răn,
Mất dê mất lễ ấy rằng sao nên.
Đều là chính lệnh quai khiên[6],
Đứa ngu chịu tội người hiền lánh thân.
Đành lòng trông đợi ấu quân,
Lớn khôn sửa trị họa chăng sau này.
Vua Kiến-phúc mất
Nào ngờ nhiều nỗi chẳng may,
Trị vì sáu tháng bệnh rày lại mang.
Hết lòng khấn vái thuốc thang,
Gẫm âu số mệnh đành khôn cải trời[7].
Trị vì sáu tháng bệnh rày lại mang.
Hết lòng khấn vái thuốc thang,
Gẫm âu số mệnh đành khôn cải trời[7].
- ▲ Pháp tiền là tiền sềnh đúc theo niên-hiệu Tự-đức mỏng và xấu.
- ▲ Phải dùng ý chỉ nhà vua mà phủ dụ nhân-dân.
- ▲ Khâm tuân phủ dụ欽遵撫諭: kính theo người trên mà phủ dụ người dưới.
- ▲ Hối hóa 賄貨 là của cải vàng lụa v.v... Ý nói lấy hối-lộ rồi bắt dân tiêu tiền sềnh.
- ▲ Giảm quyên 減蠲 là bỏ bớt. Bỏ bớt các lễ tế-tự.
- ▲ Quai khiên 乖愆 là trái ngược, sai lầm.
- ▲ Câu này chắc là chép sai thành ra lạc vận.
30
