ĐỜI THUỘC TÙY VÀ ĐƯỜNG
Quý-Hợi, — năm thứ 3 hiệu Nhân-Thọ bên Tùy (603) — Lưu-Phương bắt được các tướng cũ của Hậu-Nam-đế, cho là những tay giỏi-giang ranh-mãnh, đều đem chém.
Ất-Sửu, — năm đầu hiệu Đại-Nghiệp đời Tùy Dạng-đế-Quảng (605) mùa Xuân, tháng Giêng, Lưu-Phương mới dẹp yên đất nước ta. Các quan bên Tùy có kẻ nói: nước Lâm-Ấp nhiều của báu lạ. Vua Tùy bèn trao Phương chức Hành-quân Tổng-quản đạo Hoan-châu,[1] Kinh-lược nước Lâm-Ấp. Phương sai bọn Thứ-sử Khâm-châu là Nịnh-Trường-Chân đem hơn vạn quân bộ, quân kỵ, từ Việt-Thường đánh sang. Phương thân đem các Đại-tướng-quân là bọn Trương-Tốn, đem quân đi thuyền, từ Bắc-Cảnh đánh sang, — thuộc Nhật-Nam, ở đời Hán là huyện,
- ▲ « Hoan-châu: ở đời Hùng-vương là bộ Hoài-Hoan; sang Tần, thuộc Tượng-quận, sang Hán thuộc quận Nhật-Nam; Lương đổi là Đức-châu; sang Tùy đời Khai-Hoàng đổi là Hoan-châu; đời Đại nghiệp đổi là Nhật Nam; sang Đường đời Trinh-Quán lại đặt là Hoan-châu; Đinh, Lê theo tên ấy; Lý đổi là châu Nghệ an; Trần đổi là trấn Lâm Giang; thuộc Minh là hai phủ Nghệ-an, Diễn châu; về Hậu-Lê, đời Quang-Thuận đặt ra Nghệ-an thừa-tuyên; nay thì là tỉnh Nghệ-an. Sông Đồ-Lê, sách Thông giám tập-lãm chua là ở phía bắc nước Chiêm Thành nay chưa rõ đích chỗ nào.— Kinh-đô Lâm-ấp: nay xét trong tỉnh Quảng-Bình về xã Trung-Ái huyện Bình-Chính cùng xã Uẩn-Áo huyện Lệ-Thủy, trong tỉnh Thừa-Thiên về xã Nguyệt Biền huyện Hương-Thủy, xã Thành-Trung huyện Quảng-Điền; trong tỉnh Quảng-Nam về xã Thăng-Bình huyện Diên-Phúc; trong tỉnh Bình-Định hai thôn Nam-An. Bắc-Thuận huyện Tuy-Viễn đều có thành cũ của vua Chiêm. Không rõ kinh-đô chính ở đâu. » (K.Đ V.S.)
