78
NGÔ SĨ LIÊN
Chuyện ông thánh Trèm (Lý-Ông-Trọng) chưa chắc đã có. Nhưng Sử-Lộc với dấu vết « Cừ thiêng » ta phải tin là thật. Với chuyện ấy, ta thấy giống người mình là một giống thông minh và giầu sáng-kiến nữa! Những máng dẫn-thủy ngày nay chưa chắc đã khôn khéo hơn con ngòi vận-lương của chàng họ Sử. Tiếc thay cái thiên tài ấy dân-tộc mình đã không dùng nổi, và để đến nỗi giúp cho địch-quốc.
Lại tiếc thay cái con người ấy; lòng công-danh đã đè át mất tính nòi-giống.
Ngoài những cảm-tưởng kể trên, đối với những thần-thoại về đời này, chắc các bạn cũng thừa hiểu chỉ nên coi là... thần-thoại! Lời bàn « đáng tin » hay « chẳng đáng tin » của họ Ngô đến thế-hệ chúng ta đã không còn thấy có lý-do đứng-đắn nữa rồi!