Trang:DaiVietsukytoanthu1.pdf/147

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
149
ĐẠI VIỆT SỬ KÝ TOÀN THƯ

(26) Lời phê của vua T. Đ: « Xem đây biết đời Hán thật nhiều hiền tài, đời sau không thể sánh-kịp. Khi ấy chưa có khoa-mục, mà được người đông đến như thế! Càng thấy rõ cái danh lý-học của khoa-mục, nào có gì thêm ích cho việc trị nước! » (K. Đ. V. S. cuốn II) Những nhân-tài đời Hán là do các làng, các huyện tiến-cử lên. Đôi khi nhà-vua cũng hạ-chiếu cần người, đem thời-sự mà hỏi. Khi ấy ai cũng có quyền dâng thư đáp lại các câu hỏi của nhà-vua. Những thư ấy gọi là « đối sách ». Nhà-vua sẽ lựa trong các người dâng đối-sách ấy mà cất làm quan).

« Giả-Tung..., nguyên trước được cử là hiếu-liêm (người có hiếu và liêm-khiết), sau cất làm Doãn đất Kinh-Triệu, có tài chính-trị...

« Ngô-Thời-Sĩ bàn rằng: Xét sử Hán có chép: « Cuối đời Hán, có người quê ở Thượng-Ngu, quận Cối-Kê, tên là Mạnh-Thường, làm Thái-Thú quận Hợp-Phố. Quận ấy không sinh-sản thóc-gạo, nhưng biển thì sẵn các thứ châu-báu. Liền cõi với Giao-Chỉ thường đem sang bán để mua lương-thực. Khi trước các viên Thú, Lệnh, phần nhiều tham-tàn, ép dân mò kiếm không ngần: châu-báu dần-dần dời sang đất quận Giao-Chỉ!... Thường đến quận, bỏ dứt các tệ trước. Hơn năm, châu-báu đi lại trở về!... Trăm họ đều yên nghiệp làm ăn, coi là bậc thần-minh!... » Than ôi!