— 106 —
Nhưng trong bài hát có chốn tiếp, chốn tục, như những câu đặt đậu ba: « cảnh phù du » đó là chốn tiếp; « thôi công đâu » đó là chốn tục; những chữ đó đặt phải cho êm, mà ả-đào hát cũng phải cho khéo; vậy đánh trống thưởng vào chốn tiếp, thì ca-công gọi là vai thưởng; mà thưởng vào chốn tục, thì ca-công gọi là nách-thưởng; thế cho nên có thuộc điệu câu hát, thì đánh trống chầu mới hay.
Sau này sẽ dẫn thí-dụ một vài bài hát đặt hơi khác nhau, để cho rõ lối đặt câu cũng nhiều điệu.
Bài ca khôn dại
| 1• | — | Có không, không có; |
| 2• | — | Có rằng không, không có cũng ừ. |
| 3• | — | Đố ai hay trời đất những bao giờ, |
| 4• | — | Thời mới biết non sông là mấy tuổi. |
| 5• | — | Hồn 渾 hồn 渾 nhứt 一 đại 大 khối 塊,[1] |
| 6• | — | Tiểu 小 tiểu 小 như 如 nghĩ 蟻 quần 羣.[2] |
| 7• | — | Lọt lòng ra ai cũng có quân thân, |
| 8• | — | Nợ mang lấy lẽ lần-khân không trả. |
| 9• | — | Cuộc cổ kim, bày ra cũng lạ, |
| 10• | — | Cái râu mày, ai dại, đã ai khôn. |
| 11• | — | Trăm năm[3] cũng một tiếng đồn. |
Bài này cũng chỉ có 11 câu, đại-khái cũng giống như bài thí-dụ ở trên; nhưng chỉ khác câu mở đầu đặt có 4 chữ; mà câu thứ 5, thứ 6 thì dẫn thơ ngũ-ngôn, theo như cách đã nói ở trên.
Bài ca Kim-Kiều
| 1• | — | Minh 明 quân, 君 lương 良 tải 宰 tao 遭 phùng 逢 dị 易,[4] |
| 2• | — | Tài 才 tử, 子 giai 佳 nhơn 人 tế 際 ngộ 遇 nan 難[4] |
| 3• | — | So tài-tình nhứt phẩm trần-gian, |
| 4• | — | Chàng Kim với nàng Kiều thủa nọ. |
- ▲ Bầu trời đất li như một khối lớn.
- ▲ Con người ta nhỏ như một đàn kiến.
- ▲ Hai chữ này có bản là chữ phương-xú, vì có chữ lưu-xú bách niên là để tiếng xấu trăm năm, lưu-phương bách niên là đe tiếng thơm trăm năm, cũng một tiếng đồn cả.
- ▲ a ă Vua thánh, tôi hiền gặp nhau có khi dễ hơn là tài-tử, giai-nhơn gặp được nhau cũng khó.
