Trang:Buc thu ngo cung quan Tong truong thuoc dia.pdf/27

Trang này đã được hiệu đính, nhưng cần phải được phê chuẩn.
quan tổng trưởng thuộc địa
25
 

Nam thì cũng chẳng khó gì chẳng thu nhặt đủ người lập nên được một dân-đảng chân-chính cho người Nam vậy.

Trước hết là Chính-phủ lấy thành tâm dung nạp, cho phép mấy người đầu mục đứng lên tổ chức một cái dân-đảng, trong khi hiệu-triệu nhau lập đảng được ngôn-luận tự-do, tập hội tự-do, thư-tín tự do để được thông đạt tình ý, trao đổi ý kiến với nhau và định cái chương-trình biện sự trong đảng; lập thành dân-đảng rồi, Chính-phủ công nhận và tán-trợ cho. Trong đảng chia ra các ban ủy-viên làm các việc, ban thì chuyên việc đi hiểu dụ dân chúng, ban thì chuyên việc chiêu tập và lựa lấy đảng viên, ban thì chuyên việc huấn luyện đảng-viên, ban thì chuyên việc nghiên-cứn các vấn-đề có ích lợi về dân-sinh quốc-kế, có quan-hệ về học-thuật, phong-tục, thực-nghiệp, lợi-quyền, ban thì chuyên việc trình bày ý-kiến với Chính-phủ ở phủ Toàn quyền và các phủ Thống-đốc, Khâm sứ, Thống sứ đều có ủy viên thường-trực cho các quan thượng hiến cố-vấn, thương đồng; mà Chính-phủ cho được dự vào các kỳ hội-đồng Chính-phủ thường trực, hội-đồng tư mậ, hội đồng cơ mật, hội đồng bảo-hộ, hội-đồng kinh-tế, hội đồng chính-phủ thường-niên.

Đến việc giám-đốc quan lại, việc củ-sát nhân-viên làm việc các sở các tòa, các trường công-nghệ, các cục thương-chính, công chính thì xin Chính-phủ giao hẳn cho dân đảng cắt một ban ủy-viên chuyên việc đi luân lưu các chỗ, mỗi tháng bá cáo chân tình thực-trạng cùng các nốt tốt nốt tấu của các quan-lại, nhân-viên trình lên Chính-phủ một lần. Hãy tủy-viên dân đảng báo cáo điều gì hoặc trình bày ý-kiến về việc gì xin các quan thượng hiến xét lại kỹ lưỡng rồi quyết đoán thi-hành ngay, hoặc quyết-đoán thưởng phạt ngay, không kiên chấp mà bỏ lẽ phải; mỗi việc Chính-phủ thi thiết thì trước khi thi-hành, do dân-đảng được dùng hết phương pháp đạo đạt truyền thị cho nhân dân hiểu biết phân-minh, không để mù mịt hàm-hồ cho có kẻ tạ-đoan phiền-nhiễu, đến lúc thi-hành lại do dân-đảng dùng hết phương pháp giúp đỡ giám chế kẻ thừa hành phải nhận chân biện-sự, không để cẩu-thả hư ngụy cho có điều pháp lập tệ-sinh. Như thế thì Chính-phủ thật có đủ trăm mắt nghìn tai nghe thấy trong dân không gì xót, có đủ trăm tay nghìn cẳng hành-động trong dân không gì hư. Các việc thi thiết ra đều có thể chắc cạy dân đảng giúp công mà thi-hành tận thiện được cả.

Lại giám đoan quyết với Chính-phủ bảo-hộ một điều này nữa: