Trang:Bai dien thuyet cua cu Phan Boi Chau ngay 17 Mars 1926.pdf/12

— 8 —

tý gì là tia sáng; cái sự bất hạnh của các chị em ta, càng nghỉ càng đau, càng ngậm ngùi càng chua xót! Tôi hằng ngay vì chị em mà trộm nghỉ thầm lo, tấm lòng tôi có khi đứt đôi đoạn, giọt lệ tôi có khi để đôi hàng! Khi tôi còn ở đất nước nhà, tôi những nghỉ ngược nghỉ xuôi, mà suy ra cho ra cái cớ vì sao mà như thế? Nhưng tôi chưa xét được rõ ràng. Đến khi tôi đi ra ngoại quốc, tôi thấy như nước Nhựt-Bổn, nước Huê-kỳ, nước Đức, nước Anh, cho đến nước Trung-Hoa, nước nào cũng có trường học con gái. Trường học con gái có nhiều hơn trường học con trai, danh giá các nữ học-sinh sánh so với các nam học-sinh cũng không chút gì thua kém. Như nước Nhựt-Bổn có bà Hạ-điện ca-tư, nước Trung-Hoa có bà Trịnh-dục-Tú lại như nước bảo-hộ ta là nước Pháp thì có bà Liệt-Anh (Jeanne d’Arc) vẩn đều tiếng tâm rất rộn rực, mày mặt rất vẻ vang, bắt cân giá trị mà cân, e con trai cũng không có thế gì mà hơn được; vả lại quyền lợi người của các nước, con gái cũng như con trai, kìa nước Anh có con gái vào Nghị-Viện làm Nghị-Viên, kìa nước Nga-la-tư có con gái vào Chánh-Phủ làm các quan chức, kìa nước Tây-Ban-Nha có con gái làm Hoàng-Đế, kìa nước Trung-Huê có con gái làm tổng-thống. Tôi mới biết con gái nước người ta vẩn là cao quí dường ấy, con gái nước nhà mình vì sao mà ty tiện thế nầy: tôi tủi hổ thay cho nữ đồng bào ta; mà tôi lại càng tủi hổ cho mình tôi, bởi vì tôi cũng là một người con ở nước Nam, mẹ tôi đã không danh giá gì thì tôi còn mặt mủi nào mà sống được. Tôi ngẩm đi nghỉ lại, muốn rữa cho sạch cái xấu hổ nầy, chỉ có một phương làm sao cho chị em học hành được như người các nước. Người con gái nước người, vì nhiều học mà cao quí như kia, chắc là con gái nước mình vì không học nên ty tiện như thế! Ôi! Các chị em ôi! Các chị em ôi! thôi xả-hội chẳng trách làm