Thứ vận Hoàng môn thị lang Nguyễn Cúc pha hạ tân cư thành

by Nguyễn Trãi

Nguyên văn chữ Hán	Phiên âm Hán Việt	Dịch nghĩa
弓餘僻地半榛荊 喜得新詩當座銘 瓮秫屢傾謀婦酒 囊書惟有草玄經 蓬門倒履迎佳客 花塢移床近曲櫺 笑我老來狂更甚 旁人休怪次公醒	Cung dư tịch địa bán trăn kinh ; Hỷ đắc tân thi đương tọa minh[2]. Công thuật lũ khuynh mưu phụ tửu[3] ; Nang thư duy hữu thảo huyền kinh[4]. Bồng môn đảo lý nghinh giai khách[5] ; Hoa ổ di sàng cận khúc linh. Tiếu ngã lão lai cuồng cánh thậm, Bàng nhân hưu quái[6] Thứ công[7] tinh.	Chỗ quanh chỉ hơn một cung đất mà nửa đầy bụi gai ; Mừng được thơ mới để ghi chỗ ngồi. Cong gạo nếp dốc luôn, rượu mưu với vợ nấu ; Túi sách chỉ có quyển chép kinh Thái huyền thôi. Cửa bồng xô lộn giày ra đón khách quí ; Dời giường dưới khóm hoa gần hiên vòng. Cười ta về già càng điên lắm ; Hàng xóm đừng lạ rằng Thứ công vẫn tỉnh đây.

   

---

---

Chú thích

1. ▲ Cúc pha là hiệu của Nguyễn Mộng Tuân, danh sĩ thời Lê sơ, đời Lê Thánh Tông làm Thượng khinh xa đô úy
2. ▲ Xưa có người làm một bài viết ở bên phải chỗ ngồi để tự răn gọi là « Tọa hữu minh », bài minh ở bên hữu chỗ ngồi. Tác giả nói bài thơ của bạn là « Đương tọa minh », bài minh chép ở chỗ ngồi, là theo ý ấy
3. ▲ Mưu phụ tửu: Bài « Hậu Xích Bích » của Tô Đông Pha có câu: « Cố an sở đắc tửu hồ. Qui nhi mưu chư phụ » nghĩa là « Nhưng làm sao mà có rượu? Về mà mưu với vợ »
4. ▲ Thảo huyền kinh: sách do kinh Thái huyền của Dương Hùng đời Hán chép ra. « Thảo huyền » nghĩa là chép kinh Thái huyền, tức là học đạo. Vốn nghĩa là trong túi chỉ có quyển chép kinh Thái huyền
5. ▲ Vội vàng ra cửa đón khách quý đến nỗi xỏ lộn giày
6. ▲ Hưu quái: Bản Dương Bá Cung chép là « hưu khoái 休 快 », bản Thi lục chép là « hưu quái 休 怪 » nghĩa là chứa lấy làm lạ nữa
7. ▲ Thứ công: tên tự của Cáp Khoan Nhiên đời Hán. Thứ công từng nói: « Đừng rót nhiều cho tôi đấy, tôi là tửu cuồng ». Người đời thường nói: « Thứ công tuy tỉnh mà vẫn cuồng ». Câu này nghĩa là: Hàng xóm đừng lạ, Thứ công tuy cuồng mà vẫn tỉnh đấy, không phải là say rượu đâu. « Bàng nhân hưu quái » nghĩa là hàng xóm đừng lạ nữa