Sách quan chế/46
HỘ BỘ, 戸部
ministre des finances.
Hộ bộ địa quan đại tư đồ. 戸部地官大司徒 Sách Châu lể kêu là Địa quan, chưởng sổ sách muôn dân. Có chỗ kêu là Địa khanh, có chỗ kêu là Tư nông. Đời nhà Tùy kêu là Dân bộ; đời Đường[1], húy tên kêu là Hộ bộ.
Thượng thơ 1; tả hữu Tham tri, tả hữu Thị lang, đều 1; chưởng việc ruộng đất, nhà cửa, dân số, lúa tiền trong thiên hạ, bình chuẩn xuất nhập dỉ quân bang phú nghĩa là lường số ra vào cho y một phép, cho đều việc binh thuế. Ti thuộc có Kinh trực ti, Nam-kỳ ti, Bắc-kỳ ti, Thưởng lộc ti, Thuế hạng ti, Bộ ấn ti, Hộ trực xứ.
1º Kinh trực thanh lại ti. — Chuyên lo về chương sớ, sách tịch tại Kinh cùng các trực lệ. Có Lang trung, Viên ngoại, Tư vụ, đều 1 người; Chủ sự 2; chánh bát, cửu phẩm thơ lại, đều 3 người.
2° Nam-kỳ thanh lại ti. — Chuyên lo về chương sớ, sách tịch từ tỉnh Bình-định cùng các tỉnh bên Nam. Lang trung, Viên ngoại, Chủ sự, Tư vụ, đều 1 người, chánh bát, cửu phâm đều 3 người.
3º Bắc-kỳ thanh lại ti. — Chuyên lo về chương sớ, sách tịch từ tỉnh Hà-tịnh cùng các tỉnh bên Bắc. Số viên quan lược đồng các ti khác, sau cũng vậy.
4° Thưởng lộc thanh lại ti. — Chuyên việc chi cấp bổng hướng, việc thưởng tứ cùng việc tiền lương. Ti nầy không có Viên ngoại.
5º Thuế hạng thanh lại ti. — Chuyên lo về thuế thổ sãn các địa phương cùng lo mua vật hạng; ti nầy không đặt Lang trung.
6º Hộ ấn ti; Hộ trực xứ. — Số nhơn viên cùng chức chưởng đồng với bộ lại. Có 70 vị nhập lưu thơ lại, phân làm ba bang, 2 bang phân nhau giúp việc trong các ti.
Chú thích
- ▲ Vua nhà Đường tên là Lý-thế-dân.