Mạn hứng (II)
I - 其一
sửaNguyên văn chữ Hán | Phiên âm Hán Việt | Dịch nghĩa |
---|---|---|
朴散淳漓聖道湮 |
Phác đã tan, thuần đã rữa, đạo thánh mai một. |
II - 其二
sửaNguyên văn chữ Hán | Phiên âm Hán Việt | Dịch nghĩa |
---|---|---|
九萬摶風記昔曾 |
Cỡi gió lên chín vạn dặm, nhớ xưa đã từng có chí ấy ; |
III - 其三
sửaNguyên văn chữ Hán | Phiên âm Hán Việt | Dịch nghĩa |
---|---|---|
小院陰陰石徑斜 |
Viện nhỏ âm u với đường đá xiên ; |
Chú thích
- ▲ Phác tán thuần ly: cái thuần phác tự nhiên của con người ở buổi đầu đã tan rã dần
- ▲ Thánh đạo nhân: là đạo thánh đã mai một. Bản Dương Bá Cung chép « Thánh đạo chân 真 » thì không có nghĩa, các bản khác chép là nhân 湮
- ▲ Diểu vô văn: vắng chẳng nghe
- ▲ Thương nham vũ: Cao Tông nhà Thương mộng thấy thánh nhân, sai người đi tìm ở đồng nội, tìm được Duyệt đang đắp đất ở Phó nham nên đặt tên là Phó Duyệt, dùng làm tướng, từng nói với Duyệt rằng: Dùng ngươi làm tướng, như đi gặp sông lớn thì dùng ngươi làm thuyền, gặp trời đại hạn thì dùng ngươi làm mưa. Do đó, người sau nói « chèo Phó », « mưa Phó »
- ▲ Cốc khẩu vân: mây ở Cốc Khẩu. Trình Tử Chân đời Hán Thành Đế ẩn ở Cốc Khẩu (thuộc tỉnh Thiểm Tây ngày nay), có tiếng học đạo giữ mình, được mời ra làm quan không đi. Cốc khẩu nghĩa đen là « cửa rộng »
- ▲ Tô Đông Pha nói: Đỗ Tử Mỹ (Đỗ Phủ) đói rét lưu lạc
- ▲ Câu này cũng là câu của Tô Đông Pha
- ▲ Cửu vạn: sách Trang Tử (Tiêu dao du) nói: Chim bằng vỗ cánh cưỡi gió bay lên chín vạn dặm liền
- ▲ Sách Trang Tử nói: Chim bằng dời đến biển nam, nước động ba nghìn dặm, vỗ cánh cưỡi gió lên chín vạn dặm liền
- ▲ Thành cơ đẩu: nghĩa là thành sao Cơ và sao Đẩu. Kinh Thi bài « Đại đông » có câu: « Phương Nam có sao Cơ (cái thúng), không thể lấy để vãi gieo được. Phương Bắc có sao Đẩu (đấu rượu), không thể lấy để rót rượu được ». Do nghĩa cơ đẩu trong bài thơ ấy, Tô Đông Pha lại có câu thơ rằng: « Cố ngã hư danh đãn cơ đẩu », nghĩa là: Xem hư danh của ta, chỉ như sao Cơ sao Đẩu. Nguyễn Trãi cũng dùng chữ « cơ đẩu » theo nghĩa là vật vô dụng
- ▲ Nghĩa là có tài giỏi gì đâu mà toan làm mực thước để lại cho hậu sinh
- ▲ Lò luyện linh đơn của tiên
- ▲ Ngọc hồ băng: băng là vật trong sạch mà lại đựng trong nậm ngọc (ngọc hồ), ví tiết thanh cao
- ▲ Bất năng: chẳng làm nên, chẳng làm nổi
- ▲ Thạch kính tà: nghĩa là đường đá tắt xiên, đường đi qua đá, có đá ngăn trở nên phải đi xiên quanh đá
- ▲ Hoạn tình: tức là cảnh làm quan
- ▲ Thương cung điểu: chim bị thương vì cung
- ▲ Phó hác xà: buổi chiều rắn về hang, vì sắp tối nên không giữ nó lại được, ví như người làm quan về già thì nhất định về nghỉ
- ▲ Lưỡng nhãn hoa: mắt hoa không thấy rõ