Họa bài Tết Nguyên Đán

by Lê Thánh Tông

Âm dương hai khí mặc xoay vần,
Nẻo quá thì đông^[1], đến tiết xuân.
Chân ngựa rong khi tuyết tĩnh,
Hàng loan sắp thuở canh phân^[2].
Chín trùng^[3] chăm chắm ngôi hoàng cực,
Năm phúc^[4] hây hây^[5] dưới thứ dân.
Mây họp^[6] đền nam chầu chực sớm,
Bên tai dường mảng tiếng thiều quân^[7].

   

---

---

Chú thích

1. ▲ Quá thì đông: Lúc quá tiết đông
2. ▲ Sáng sớm ngày tết nguyên đán, ngoài đường người rong ngựa trong khí trời mát lạnh. Lúc giao thừa (canh phân) các quan sắp hàng trước sân rồng chúc tết vua
3. ▲ Chín trùng: "Cửu trùng thiên" tượng trưng ngôi vua
4. ▲ Năm phúc: Phú, quý, thọ, khang, ninh
5. ▲ Hây hây: Tràn trề
6. ▲ Mây họp: Ý nói trăm quan đều có mặt đông đủ
7. ▲ Thiều quân: Nhạc "tiêu thiều" của vua Thuấn và nhạc "quân thiên quảng nhạc" của thiên đình