Con gà
Họ Chu[1] từ thuở dưỡng nên thân,
Năm đức[2] gồm no: trí, dũng, nhân.
Đầu đội văn quan[3] cao mấy tấc,
Chân giương vũ cựa[4] nhọn mười phân.
Nhiều phen làm bạn trong song Tống[5],
Mấy phút đưa người khỏi đỗi Tần[6].
Dầu nhẫn[7] hôm nào phong vũ[8],
Ắt chăng chẳng phụ chức tư thần[9].
Chú thích
- ▲ Họ Chu: Theo Phong tục thông, giống gà là do họ Chu hóa sinh ra
- ▲ Năm đức:
- Đầu đội mũ (cái mào) là "văn".
- Chân có cựa là "vũ".
- Thấy địch thủ dám đấu chọi là "dũng".
- Thấy thức ăn cùng gọi nhau là "nhân".
- Gáy đúng giờ khắc là "tín" - ▲ Văn quan: Mũ văn
- ▲ Vũ cựa: Móng võ
- ▲ Tống: Tống Xử Tông nuôi một con gà gáy tiếng rất dài, lấy làm yêu quí, cho gà đậu cửa sổ
- ▲ Thời Chiến quốc, Mạnh Thường quân làm quan ở nước Tề, sang sứ nước Tần, Chiêu Vương nước Tần có ý muốn giết. Nhân đêm, Mạnh Thường quân trốn về, khi đến cửa Hàm Cốc vẫn chưa mở cửa. Theo luật lệ nhà Tần, cứ nghe gà gáy mới mở cửa ải. Lúc ấy một gia khách của Mạnh Thường quân có tài bắt chước tiếng gà gáy, làm cho gà ở chung quanh quan ải đều gáy. Nhờ đó cửa quan ải mở, Mạnh Thường quân mới trốn thoát
- ▲ Dầu nhẫn: Bất cứ
- ▲ Phong vũ: Mưa gió
- ▲ Tư thần: Báo sáng