Cổ nhân đàm luận/51
51. — NƯỚC TA CŨNG CÓ KỶ-TÍN
Xưa bên Tầu, Hán-Cao-Tổ, bị Hạng-Võ vây khốn ở thành Huỳnh-Dương, sau có người bầy tôi là Kỷ-Tín xin vua thay áo bào đỏ cho mình mặc, để vua Hán chà-chộn vào trong quân chạy ra cửa Tây, còn Kỷ-Tín thì mở cửa Đông chạy. Quân Sở cứ nhằm người áo bào đỏ mà bắt diết, thế là vua Hán thoát nạn, Kỷ-Tín chết thay! Sử xanh còn ghi để nghìn thu. Bên nước ta, khi vua Lê-Lợi bị vây ở núi Chí-Linh, người minh vây đánh suốt đêm ngày, tình thế rất nguy-cấp.
Bỗng có quan Đô-Tổng-Quản là Lê-Lai tâu rằng: « nay giặc Tầu vây, chỉ cốt bắt một mình Bệ-Hạ, nay thế rất nguy, xin Bệ-Hạ làm kế Kỷ-Tín khi xưa, đổi ngay áo cho tôi mặc, còn Bệ-Hạ thì lẩn náu vào rừng núi, còn tính cơ-hội về sau. Xin chớ tiếc thân tôi, tôi dù có chết, sử sách còn ghi tiếng trung thần, miễn là Bệ-Hạ còn, thì dân nước Nam mới thoát vòng đồ-thán, nay cùng ngồi chịu khốn-quẫn với nhau, chẳng là vô-ích dư! »
Vua Lê khóc, ngửa mặt lên giời mà thề rằng: « Nay tôi gập lúc cùng đồ, Lê-Lai tình-nguyện đổi áo thay chết cho vua, ấy là vì lòng trung của Lê-Lai và sử biến, chẳng phải tôi có lòng hại bày tôi. Sau này tôi nên nghiệp cả, nếu không nghĩ đến công, thì xin cung-điện hóa thành núi rừng, ấn báu hóa đồng, gươm thần hóa sắt, xin giời đất chứng-minh! » nói xong đổi áo bào cho Lê-Lai mà chốn. Lai lĩnh quân ra trận, chỉ-huy các tướng, người Tầu tưởng vua Lê-Lợi, bèn bổ vây mấy mươi vòng thêm, bắt được Lê-Lai diết chết, rồi lui quân về Tây-Đô. Thế là vua Lê thoát nạn.
Vậy thì Lê-Lai chẳng phải là Kỷ-Tín nước ta sao?