Biểu trần tình
Thần gặp tai nàn, sớm mắc phải điều lo lắng. Sinh được sáu tháng, thì cha quyên trần; năm lên bốn tuổi, thì mẹ bị cậu ép phải cải-giá. Tổ-mẫu thần là họ Lưu, thương thần mồ côi thơ ấu, nuôi nứng chăm nom. Thần lúc nhỏ lại hay đau yếu, chín tuổi chưa biết đi, vất-vả cơ-cực cho đến khi nên người; đã không chú bác, lại hiếm anh em, nhà suy phúc mỏng, con cái lại muộn, ngoài không có người họ gần ba tháng năm tháng, trong không có đứa trẻ sai khiến hầu hạ, ra vào thui thủi, một bóng một mình. Mà tổ-mẫu thần lại thường đau ốm nằm ở trên giường, thần hầu thuốc thang, chưa từng dám dời xa bên cạnh.
Kịp khi gặp Thánh-triều, gội nhuần đức-hóa. Quan Thái-thú trước là Quì đã xét cho thần là Hiếu-liêm, quan Thứ-sử sau là Vinh lại cất cho thần là Tú-tài, thần vì không ai phụng-dưỡng tổ mẫu, cho nên điều từ mà không ra. Nay lại có chiếu-thư, triệu thần cho làm Lang-Trung, lại mông ơn cấp thần lên chức Tẩy-Mã. Nghĩ thần hèn mọn, được vào hầu hạ Đông-Cung, thần phi mất đầu, không báo được ơn ấy. Vậy thần đã dưng biểu cố từ, không giám nhận chức. Chiếu-thư nghiêm-thiết, trách thần là trốn tránh mà khinh-mạn triều-đình; quận-huyện đằng-thúc, ép thần lên đường, quan châu đến nhà, làm nóng như lửa. Thần muốn phụng chiếu ra đi thì tổ-mẫu thần bệnh nặng không ai trông nom; muốn thuận tình riêng thì không cho bày tỏ. Nghĩ đường lui tới của thần, thực là khó khăn.
Cúi nghĩ Thánh-triều, dùng đạo hiếu mà trị thiên-hạ, phàm người già cả, còn thương xót đến, huống chi thần cô-đơn khổ sở, lại càng khá thương!
Vả thần đã thờ Thục-Chủ, trải làm đến Lang-thự, chí muốn làm quan, không phải là giữ danh-tiết. Nay thần là một đứa tù vong quốc, rất hèn rất nhỏ, đội ơn cất nhắc, há dám rụt rè để mong mỏi kia khác. Song tổ-mẫu thần mỗi ngày một yếu, như bóng buổi chiều, hơi thở thoi thóp nguy ở sớm tối. Thần nếu không có tổ-mẫu, không có được ngày nay; mà tổ-mẫu thần không có thần, cũng không trọn được tuổi già. Bà cháu hai người, nương nhau mà sống, bởi thế khu khu chút tình, không dám bỏ mà đi xa. Thần nay 44 tuổi, tổ-mẫu thần thì 96 tuổi, ấy là cái ngày thần thờ bệ-hạ còn dài, mà cái ngày của thần báo ơn tổ-mẫu thì vắn đó. Tình riêng chim quạ[1], xin được ở nhà nuôi tổ-mẫu cho trọn đời. Cái cay đắng của thần, chẳng những là người đất Thục và các quan Mục, Bá hai châu cùng biết, dẫu đến giời cao đất dầy cũng soi xét cho.
Vậy xin bệ-hạ thương đến bụng ngu thành, cho thần được thỏa cái chí nhỏ, ngõ hầu tổ-mẫu thần được trọn cái tuổi thừa. Thần sống thì hàm ơn, chết thì ngậm cỏ, tình sợ-hãi kể sao cho xiết, kính cẩn dưng biểu này.
Chú thích
- ▲ Quạ là giống chim có hiếu, khi mẹ nó già, không đi kiếm ăn được, thì nó tha mồi về nuôi mẹ.
Tác phẩm này là một bản dịch và có thông tin cấp phép khác so với bản quyền của nội dung gốc.
Tác phẩm này, được phát hành trước ngày 1 tháng 1 năm 1929, đã thuộc phạm vi công cộng trên toàn thế giới vì tác giả đã mất hơn 100 năm trước.
Tác phẩm này thuộc phạm vi công cộng tại các quốc gia có thời hạn bảo hộ bản quyền là cuộc đời tác giả và 80 năm sau khi tác giả mất hoặc ngắn hơn.
