Đài gương kinh/29
29. — ĐỐI VỚI CON
1• — Có thai và con đỏ
Người ta, hay, hèn, khôn, dại, phần gốc từ lúc trong bụng mẹ. Đương lúc thành hình trong bụng mẹ là một nửa phần di-truyền về sau mà bắt đầu công dạy bảo về trước. Nhất-thiết cái ăn uống, sự nghĩ-ngượi, cách cư-sử của người mẹ đều theo khí huyết và gân mạch mà tiêm-nhiễm, cảm-động vào đến đứa con ở trong. Cho nên người đàn bà đến khi có thai, nếu hay ăn càn uống rỡ, cãi nhau đánh nhau thời làm hại cho thân-thể của đứa con không được tốt; làm những sự càn ác, nghĩ những điều gian tham thời làm hại cho đức tính của đứa con không được hay; lo nghĩ sự sinh đẻ, lấy làm khổ-sở, thời tự mình đã làm mình khí hèn thể yếu, thành lúc đẻ có khó thêm, mà trí khôn cùng sức mạnh của đứa con cũng vì thế hao kém. Đàn bà đến lúc mang thai, là sắp bước lên bực làm mẹ. Phải nghĩ thay!
Cũng vì một nhẽ cảm nhiễm ấy, cho nên sau lúc đã sinh con, lại cũng mười phần phải cẩn-thận. Nhà nghèo khó không kể, còn như chỗ hơi giầu sang, sau lúc đã sinh nở, các việc nuôi-nấng, ăn, ngủ. thường giao mặc cả cho vú sữa, cái đó rất không tốt. Nguyên một hạng người đi ở làm vú sữa, phần nhiều là những kẻ hèn-hạ, lười biếng hư ác; nếu ngày đêm nhận thay chức làm mẹ thời cái khí-vị thô xấu ấy truyền nhiễm sang, làm hại cho con mình biết bao nhiêu. Cho nên, có tham công bận việc, cũng chỉ dùng đứa ẵm thay một đôi lúc là phải. Gái ơn chồng, bồng con thơ. Không nên lười.
Thời-ngữ: Bệnh truyền-nhiễm là một chứng khó chữa.
DẪN TRUYỆN. — Bà Thái-Nhâm là mẹ vua Văn-vương nhà Chu ở bên Tầu khi xưa, đương lúc có thai, hoặc khi ngồi, khi nằm, khi đi, khi đứng, đều tất chính-đính không có nghiêng vẹo người; miệng không ăn thức nhảm-nhí, mình không mặc áo sặc-sỡ, mắt không nhìn những cái hư, tai không nghe những tiếng dâm; lại những lúc đêm thanh, sai người đem các nghĩa lý hay ở trong sách đọc cho nghe, khiến cho tiếng vào tai mình mà cảm xuống vào đến bọc thai. Cho nên sau đẻ ra vua Văn-vương, rất là thánh minh; bà Thái-Nhâm dạy một phần, vua Văn-vương đã biết đến tram phần, rồi làm nên một ông vua thánh.
Như bà Thái-Nhâm, sách khen là khéo dạy con từ trong thai.