Vịnh tiền Xích Bích
của Nguyễn Công Trứ

Tiền Xích Bích phúHậu Xích Bích phú là hai bài phú nổi tiếng của Tô Đông Pha thời Tống

Gió trăng chứa một thuyền đầy
Của kho vô tận biết ngày nào vơi?[1]
Ông Tô tử[2] qua chơi Xích Bích[3]
Một con thuyền với một túi thơ
5Gió hiu hiu mặt nước như tờ
Trăng chếch chếch đầu non mới ló
Thuyền một lá xông ngang gành bạch lộ[4]
Buông chèo hoa len lỏi chốn sơn cương

Ca rằng:
10Quế trạo hề lan tương
Kích không minh hề tố lưu quang
Diếu diếu hề dư hoài
Vọng mỹ nhân hề thiên nhất phương[5]
Người ỷ ca[6] réo rắt khúc cung thương
15Tiếng tiêu lẫn tiếng ca vang đáy nước
Sực nhớ kẻ quày ngọn giáo vịnh câu thơ thuở trước[7]
Nghĩ sự đời thêm cảm nỗi phù du
Đành hay trời đất dành cho
Hai kho phong nguyệt nghìn thu hãy còn!
20Còn trời còn nước còn non

   




Chú thích

  1. Lấy ý từ bài Tiền Xích Bích phú của Tô Thức: Duy giang thượng chi thanh phong, dữ sơn gian chi minh nguyệt, thử tạo vật chi vô tận tạng, nhi ngô dữ tử chi sở cộng thích (Chỉ có gió mát ở trên sông, trăng sáng ở sườn núi là kho vô tận của tạo vật mà ta với ngươi cùng thích)
  2. Tô Thức hay Tô Đông Pha đời nhà Tống, một trong bát đại gia của văn chương Trung Quốc, thường hay cùng bạn thả thuyền chơi trên sông Xích Bích. Ông là tác giả của hai bài phú nổi tiếng Tiền và Hậu Xích Bích phú
  3. Tên khúc sông nay ở huyện Gia Ngư tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Xưa vào thời Tam Quốc, tướng Đông Ngô là Chu Du mượn gió do Gia Cát Lượng cầu, dùng hỏa công phá tan hơn 80 vạn quân Tào Tháo ở đây. Tương truyền các sườn núi đá ở đây bị lửa đốt nên đỏ rực lên, người đời sau gọi là Xích Bích
  4. Sương trắng
  5. Cả bốn câu có nghĩa là: Chèo quế sào lan/ Đập bóng sáng chèo ngược sóng lên/ Nao nao lòng ta/ Nhớ mỹ nhân ở một phương trời
  6. Dựa vào bài hát mà họa lại
  7. Tác giả nhắc chuyện năm xưa trên sông Xích Bích, gặp đêm thu trăng sáng, Tào Tháo uống rượu say rồi cầm giáo ra đứng ở đầu thuyền mà hát; bài hát có ý coi thường thiên hạ