Văn Côi thánh nguyệt tán tụng thi ca
(Dẫn: Ca này đọc ngày trước hết và các ngày lễ cả[1])
Vườn Rosa bao quanh trái đất
Cảnh thiên nhiên thật rất diệu hiền,
Thử truy cùng cho đến căn nguyên
Xem ai đã gây nên vậy tá?
Bởi ông thánh Ða Minh cha cả
Thấy ruộng thiêng cỏ rả mê man,
Người lo buồn nguyện ngắm kêu van
Xin Ðức Mẹ cực khoan thương đoái.
Ðức Mẹ thương xuống ơn rộng rãi
Trao tràng châu truyền hãy giảng khuyên:
Khuyên người ta lần hạt ngắm nên,
Sẽ chữa tật thiêng liêng cho đã.
Người vâng cứ giảng không bao nả
Thấy lòng người khác cả khi xưa,
Kẻ mê đàng tội lỗi liền chừa
Phường đạo rối xác xơ tan tác.
Thế gian bỗng tự nhiên ra khác
Ruộng Y-ghê[2] cỏ rác bớt dần,
Thánh hội từng tư mộ công ân
Hằng năm đặt lễ tuần kính nhớ.
Thơ rằng:
Mộc bản thủy nguyên giai hữu tự
Ðức cơ phúc chỉ khởi vô do.
Bởi đâu khai tác thánh chi đồ
Phải truy niệm sao cho xứng đáng.
Kìa hà lạc thấy còn cảm thán
Nọ cam đường thi tán tam chương,
Huống vườn thiêng Thánh Mẫu mở mang
Cây phúc rủ ngành vàng quí hoá.
Ta hãy cố hái hoa tìm quả
Quả cùng hoa rất lạ rất nhiều,
Rất thơm tho mỹ vị ngọt ngào
Ngoạn hứng chỉn không bao là chán.
Văn Côi Thập Ngũ Sự Thi Ca
Phép ngắm Rosa nguyên cội rễ,
Suy ơn chuộc tội loài người thế,
Tự sinh nhi tử tử nhi sinh,
Công nghiệp vô cùng khôn xiết kể.
Lạy ơn rất thánh Ðức Bà,
Xin vì phép ngắm Rosa thánh này,
Ban ơn soi sáng bởi trời,
Cùng ban sự sống đời đời cho con.
Năm sự Vui
1. Chúa toan cứu chuộc các sinh linh,
Sai sứ truyền tin Thánh Tử sinh.
Thánh Mẫu dâng mình theo ý Chúa
Chịu thai nguyên vẹn đức đồng trinh.
Lạy ơn Ðức Mẹ nhân thay
Xin vì sự nhiệm mầu này dủ thương,
Cho con lòng vững đá vàng,
Vâng theo ý Chúa mọi đàng đừng sai.
2. Isave thánh đà già cả,
Chúa định mang thai con cách lạ,
Ðến viếng tha con khỏi tội truyền,
Con trong lòng mẹ liền mừng tạ.
Lạy ơn Ðức Mẹ nhân thay,
Xin vì sự nhiệm mầu này dủ thương.
Cầu xin Chúa cả thiên đàng,
Cứu con cho khỏi các đàng tội khiên.
3. Bê-lanh phong cảnh cực trần ai,
Chúa chọn sinh nơi khốn khó thay.
Máng cỏ bò lừa quì thở ấm.
Thiên thần mừng rỡ Chúa ra đời.
Lạy ơn Ðức Mẹ nhân thay.
Xin vì sự nhiệm mầu này dủ thương.
Cho con được ở khiêm nhường,
Chớ yêu chuộng sự vẻ vang trên đời.
4. Mẫu hoàng vâng giữ lời truyền dạy.
Ðem Chúa vào đền xin chuộc lấy.
Thầy cả xưng ra thật Chúa Trời.
Liền xin ẵm lấy cùng thờ lạy.
Lạy ơn Ðức Mẹ nhân thay.
Xin vì sự nhiệm mầu này dủ thương.
Cho con thủ tiết băng sương,
Ðáng lên hưởng phúc thiên đường ngày sau.
5. Lễ rồi Con lạc, Mẹ tìm Con
Lòng Mẹ ba ngày rất héo hon,
Ðoạn trở về đền thì lại thấy,
Con về giữ vẹn đạo thần hôn.
Lạy ơn Ðức Mẹ nhân thay.
Xin vì sự nhiệm mầu này xuống ơn.
Cho con lòng thật ăn năn,
Soi gương phúc đức siêng năng vâng lời.
Tạ (năm sự Vui)
Con kính nhớ ngợi khen Ðức Mẹ,
Ðã hưởng phần vui vẻ lạ thay.
Vui vì khi thấy sứ Chúa sai,
Truyền tin lạ chịu thai Thánh Tử
Vui vì Isave thánh nữ
Tội truyền con khỏi tự trong thai,
Vui vì khi thấy Chúa ra đời
Thiên thần hát mừng Người cách lạ,
Vui vì Chúa vào đền thờ cả
Thánh Simi kính tạ khen Người,
Vui vì Con lạc mất ba ngày
Tìm lại thấy trong nơi đền thánh.
Bấy nhiêu sự chúng con dâng kính
Xin giàn ra trong tính phần vui,
Cho chúng con hưởng phúc trên trời
Ðược hằng sống đời đời vui vẻ.
Năm sự Thương
Sự vui qua sự sầu lại kế,
Lòng Ðức Bà như bể dạt dào,
Khi thấy con chịu khốn khó bao,
Thì người cũng phải đau đớn hết.
1. Chúa vào cầu nguyện trong vườn Giệt
Thấy tội loài người lòng thảm thiết,
Máu lộn mồ hôi đổ túa ra,
Phó mình vào nộp tòa quan xét
Lạy ơn Ðức Mẹ khoan thay,
Xin vì sự nhiệm mầu này thảm thương,
Cho con được sức vững vàng,
Chịu nhiều sự khó Chúa thường định cho.
2. Chịu khốn thâu đêm rất nhuốc nha,
Sáng ngày dinh trấn giải vào tra,
Dậy đưa cột đá đem dây trói,
Ðánh cả và mình thịt nát ra
Lạy ơn Ðức Mẹ khoan thay,
Xin vì sự nhiệm mầu này thảm thương,
Soi cho con mọn biết đường,
Trách mình vì tội đã thường phạm liên.
3. Mặc cho áo đỏ như vua giả,
Ðầu đội mão gai thâu suốt cả,
Máu chảy ròng ròng mặt chứa chan
Lại quì gối nhạo giơ tay vả.
Lạy ơn Ðức Mẹ khoan thay,
Xin vì sự nhiệm mầu này thảm thương,
Cho con được đức khiêm nhường,
Hằng bằng lòng chịu trăm đường nhuốc nha.
4. Khi quan luận giết án đà phê,
Thánh giá đem cho vác nặng nề,
Ðau đớn vừa đi vừa ngã xuống,
Hung đồ buộc cổ kéo lôi đi
Lạy ơn Ðức Mẹ khoan thay,
Xin vì sự nhiệm mầu này thảm thương,
Giữ con đừng để ngang tàng,
Cứ nương Thánh giá theo đàng Chúa đi.
5. Thảm thay, xô ngửa trên thánh giá,
Ðanh đóng chân tay thâu suốt cả,
Chúa chịu đền thay hết tội đời,
Mẹ như dao sắc thâu qua dạ.
Lạy ơn Ðức Mẹ khoan thay,
Xin vì sự nhiệm mầu này xuống ơn,
Tha con khỏi các nợ nần,
Khi hồn lìa xác khỏi quân giặc thù.
Tạ (năm sự Thương)
Kính nhớ sự thảm thương Ðức Mẹ,
Khi Con vì tội thế đền bồi.
Thương Con đã đổ máu mồ hôi
Chịu quân dữ bắt nơi vườn Giệt,
Thương Con chịu thâu đêm thảm thiết
Chịu đánh đòn nát hết thịt mình,
Thương con đầu đội mạo gai khoanh
Mặc áo đỏ như hình vua giả,
Thương Con phải vác cây Thánh giá
Gượng vác đi mà ngã khốn thay,
Thương Con chịu đanh đóng chân tay
Cùng chịu chết vì loài người thế.
Ðức Mẹ bởi thương Con qúa lẽ
Trong lòng nên như bể đắng cay,
Xin vì những sự thảm thiết này
Cho con được ăn mày phần phúc.
Năm sự Mừng
Sự thương khó đà qua khỏi lúc
Những sự mừng bỗng chốc tiếp theo,
Vì các ơn rất cả rất nhiều,
Ðức Mẹ được kể sao cho xiết.
1. Xác quàn hang đá khỏi ba ngày
Sống lại uy nghi sáng láng thay.
Ðức Mẹ thấy con mừng qúa bội,
Tông đồ mặt ủ bỗng nên tươi.
Lạy ơn Ðức Mẹ cam thay,
Xin vì sự nhiệm mầu này đoái thương
Cho con sạch tội mọi đường,
Cùng tin mọi sự tỏ tường ngày sau.
2. Cứu chuộc Chúa đà xong mọi sự
Dặn dò Thánh Mẫu cùng đầy tớ.
Khuyên con ở lại Chúa lên trời,
Bên hữu Ngôi Cha tòa Chúa ngự.
Lạy ơn Ðức Mẹ cam thay,
Xin vì sự nhiệm mầu này đoái thương
Cho con lòng mến thiên đường,
Hằng hằng ra sức tìm đường để lên.
3. Thánh Mẫu tông đồ hội họp nhau
Thánh Thần lưỡi lửa xuống trên đầu
Soi cho biết tiếng muôn vàn nước
Ban sức thiêng liêng giảng đạo mầu.
Lạy ơn Ðức Mẹ cam thay,
Xin vì sự nhiệm mầu này đoái thương
Cho con sức mạnh vững vàng,
Xưng ra đạo thánh sửa sang trong ngoài.
4. Nữ Vương đến tuổi đầy ơn phúc
Thánh Tử, thiên thần đều xuống rước
Hồn xác lên trời rất tốt lành
Hưởng muôn muôn phúc ai suy được
Lạy ơn Ðức Mẹ cam thay,
Xin vì sự nhiệm mầu này đoái thương
Ðến cơn nhất đán phi thường,
Cho con khỏi mắc chước phường sa-tan
5. Chúa cả Ba Ngôi thưởng Nữ Vương
Ngự trên thần thánh nước thiên đường
Ban quyền xem sóc loài người thế
Là Mẹ cầu bầu để Chúa thương.
Lạy ơn Ðức Mẹ cam thay,
Xin vì sự nhiệm mầu này xuống ơn
Cho con lòng giữ trung cần
Ðáng lên chầu chực hưởng phần phúc riêng.
Tạ (năm sự Mừng)
Con cám mến ngợi khen kính nhớ,
Sự Ðức Bà mừng rỡ Con mình.
Mừng khi thấy Chúa đã phục sinh
Rất sáng láng tốt lành hơn trước,
Mừng khi thấy Chúa lên hưởng phúc
Các thiên thần đón rước tưng bừng,
Mừng vì khi thấy Chúa Thánh Thần
Ðã hiện xuống ban ơn cả thể,
Mừng khi thấy mình toan giã thế
Con xuống mời rước Mẹ lên trời,
Mừng vì được ơn cả Ba Ngôi
Ban toà thưởng ngự nơi trọng nhất.
Sự vui mừng rất bền rất thật
Lòng Ðức Bà càng rất khoan thay,
Xin vì những sự vui mừng này
Cho chúng con đời đời mừng rỡ.
Thống kỷ:
Ba phần tóm lại mười lăm chục
Cảm nhớ khong[3] khen công cứu thục,
Mọi phúc treo gương rất sáng thay
Soi lên sẽ được muôn phần phúc.
Tổng tạ:
Mười lăm sự ngắm về lần hạt,
Chúng con xin ngợi hát khong khen.
Các ơn các ích thiêng liêng
Tóm mọi cách chung riêng thay thảy.
Bởi sự vui Ðức Bà xem thấy
Sứ Ba Ngôi chào lại truyền tin.
Ngôi Thứ Hai xuống ở cùng liên
Ðược hưởng các ơn riêng vạn bội.
Bởi sự thương thấy Con chuộc tội
Chịu gian nan nghìn nỗi trăm đàng.
Lòng Ðức Bà đau đớn thảm thương
Các sự khó cũng dường như phải.
Bởi sự mừng tự Con sống lại
Chúa xuống ơn rộng rãi muôn vàn,
Cho đến khi lìa khỏi thế gian
Các phúc trọng Chúa ban đầy dẫy.
Vì ba sự Vui Thương Mừng ấy
Giúp đỡ Con chuộc lấy loài người,
Lại nên vườn hoa rất lạ thay
Cho thánh hội đời đời thưởng ngoạn.
Chữ rằng:
Thái linh chi giả tư kỷ bản
Chước lễ toàn giả thám kỷ nguyên.
Huống các ơn bởi mạch thiêng liêng
Xưa nay đã tràn trên trái đất.
Rễ cây phúc đượm nhuần tốt bậc
Lá ngành đua thật rất rum ra,
Bóng rợp che mát mẻ ôn hòa
Hoa đỏ trắng gần xa ánh giãi.
Thơ rằng:
Thanh hư linh hựu quang mang khải
Hồng bạch huyền hoa phúc úc khai.
Sắc vẻ vang hương ngạt ngào bay
Gẫm xem chính xuân đài cảnh trí.
Chú thích
- ▲ Các ngày lễ Chúa nhật và lễ trọng
- ▲ Y-ghê: nghĩa là Giáo hội, phiên âm từ tiếng Bồ Đào Nha Igreja hoặc tiếng Tây Ban Nha Iglesia, bắt nguồn từ tiếng Latin Ecclesia, có gốc từ tiếng Hy Lạp.
- ▲ khong: có nghĩa là khoanh tay, khúm núm, cúi đầu; một số bản in nhầm thành "không"